Uchylenie obowiązku alimentacyjnego

Alimenty

Świadczenie alimentacyjne obejmuje obowiązek dostarczenia przez zobowiązanego, na rzecz osoby uprawnionej, środków pieniężnych. Celem powyższego jest zapewnienie utrzymania takiej osobie, a w miarę potrzeby także zapewnienie środków wychowania. Największy odsetek spraw zawisłych przed Sądami dotyczy alimentów należnych dzieciom od rodziców. Wśród Klientów Kancelarii najczęściej spotykam się z pytaniem, czy uchylenie obowiązku alimentacyjnego na dziecko jest możliwe? Czy z chwilą ukończenia przez dziecko 18 roku życia obowiązek łożenia na utrzymanie małoletniego wygasa z mocy prawa? Na te i inne pytania znajdziesz odpowiedź w poniższym artykule.

W świetle orzecznictwa dzieci mają prawo do równej z rodzicami stopy życiowej. Jest to niezależne od tego, czy żyją wspólnie z rodzicami, czy też oddzielnie. Sąd Najwyższy konsekwentnie podkreśla, że rodzice zobowiązani są dzielić się z małoletnimi dziećmi nawet bardzo skromnymi dochodami. Przy ocenie wysokości obowiązku alimentacyjnego sądy biorą pod uwagę usprawiedliwione potrzeby dziecka. Z drugiej strony w sprawach o alimenty badaniu podlegają również możliwości majątkowe i zarobkowe rodzica.

Czas trwania obowiązku alimentacyjnego

Okres obowiązku łożenia na utrzymanie dziecka powstaje już od chwili urodzenia i nie jest ograniczony żadnym ściśle określonym terminem. W tym w szczególności nie ustaje w związku z osiągnięciem przez dziecko pełnoletności. Błędne zapatrywanie w zakresie wygaśnięcia obowiązku z momentem dojrzałości dziecka, w żadnej mierze nie znajduje odzwierciedlenia zarówno w przepisach, jak i w orzecznictwie.

Czy obowiązek płacenia alimentów trwa dożywotnio?

Zgodnie z art. 133 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej jako: k.r.o.) rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. Zasadniczą kwestią, od której zależy ustanie obowiązku alimentacyjnego jest zatem to, czy dziecko jest zdolne do samodzielnego utrzymania się. Od niniejszej zasady ustawodawca przewidział wyjątek. Powyższe nie będzie miało zastosowania w sytuacji gdy dochody z majątku dziecka są wystarczające na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Podobnie wyjaśnia się, że „obowiązek przewidziany w art. 133 § 1 k.r.o. wygasa z chwilą osiągnięcia przez dziecko odpowiedniego stopnia fizycznego i umysłowego rozwoju, potrzebnego do usamodzielnienia się i do uzyskania środków utrzymania z własnej pracy i z własnych zarobków” (tak wyr. SN z 8.8.1980 r., III CRN 144/80, OSNC 1981, Nr 1, poz. 20).

W orzecznictwie przyjęto, że dziecko osiąga zdolność do samodzielnego utrzymania dopiero wtedy, gdy ukończy naukę i otrzyma należyte przygotowanie do pracy. Bez znaczenie pozostaje okoliczność, czy dziecko uczy się w trybie dziennym, czy też zaocznym. Pojawia się zatem pytanie kiedy dziecko, zwłaszcza pełnoletnie, może się samodzielnie utrzymać? Precyzyjne ustalenie daty nie jest możliwe. Dlatego też każdy przypadek jest oceniany przez Sąd indywidualnie, w kontekście aktualnej sytuacji życiowej dziecka i rodzica.

Wiemy już, że obowiązek alimentacyjny nie wygasa automatycznie, z chwilą gdy dziecko stanie jest pełnoletnie. Ustawodawca nie dopuszcza jednak możliwości „przeciągania” tego obowiązku dożywotnio.

Dlatego też przyznano rodzicom uprawnienie do uchylenia się od regulowania alimentów w razie zagrożenia nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub w brakiem starań dziecka o osiągnięcie życiowej samodzielności.

Procedura uchylenie obowiązku alimentacyjnego

Podstawą żądania ustalenia uchylenia obowiązku alimentacyjnego jest art. 138 k.r.o. Zgodnie z przywołanym artykułem w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Konieczne jest zatem złożenie pozwu do Sądu. Właściwość Sądu ustalana jest według miejsca zamieszkania uprawnionego do alimentów. Dopiero z chwilą uprawomocnienia się wyroku, obowiązek alimentacyjny ustaje.

Po przeczytaniu artykułu już wiesz, że podstawowym błędem jest utożsamianie osiągnięcia przez dziecko pełnoletności z uchyleniem obowiązku alimentacyjnego. Próbując uregulować tę kwestię samodzielnie, poprzez zaprzestanie płacenia alimentów, narażasz się na wszczęcie postępowania egzekucyjnego. W świetle powyższego, aby uniknąć prowadzenia przez z Komornika Sądowego przymusowego postępowania, należy zainicjować postępowanie sądowe.

Kancelaria Adwokacka Adwokat Lidii Kowalskiej oferuje doradztwo prawne na każdym etapie postępowania o uchylenie alimentów. Jeśli potrzebujesz pomocy w powyższej tematyce, zachęcamy do kontaktu z Kancelarią również za pośrednictwem formularza “porady prawne online”.