Władza rodzicielska – Jak wygląda w świetle prawa rodzinnego?

Sprawy rodzinne trafiające na wokandy sądowe często mają skomplikowany charakter i wyjątkowy ciężar emocjonalny dla każdej ze stron. W wielu przypadkach okazuje się, że natychmiastowa ingerencja sądu rodzinnego jest konieczna z punktu widzenia ochrony dobra dziecka. W przypadku, gdy przez któryś z rodziców narusza dobro dziecka lub jego prawa, albo gdy zaniedbuje swoje obowiązki wobec dziecka, władza rodzicielska jednego lub obojga rodziców może zostać ograniczona, a w skrajnych przypadkach sąd może zdecydować o pozbawieniu praw rodzicielskich. O tym jak wygląda władza rodzicielska w świetle przepisów prawa, przeczytasz poniżej.

Czym jest władza rodzicielska i kogo ona dotyczy?

Władza rodzicielska jest elementem prawa rodzinnego. Na wstępie należy wskazać, że władza rodzicielska powstaje z chwilą poczęcia dziecka i trwa do ukończenia przez dziecko 18. roku życia, czyli do uzyskania pełnoletność. Stanowi ona szczególnego rodzaju więź prawną między rodzicami a dziećmi.  

Kwestie dotyczące wykonywania władzy rodzicielskiej zostały zawarte w kodeksie rodzinny i opiekuńczym, który zawiera szereg przepisów dotyczących sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej. Kodeks rodzinny i opiekuńczy wskazuje również na obowiązki i prawa rodziców, wchodzące w zakres władzy rodzicielskiej i rozróżnia je od pozostałych elementów relacji między rodzicami a dziećmi, takich jak obowiązek alimentacyjny, czy też prawo do kontaktów. 

Najistotniejszą regulacją określającą zasady i sposób wykonywania władzy rodzicielskiej jest art. 95 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który:

• nakazuje poszanowania godności i praw dziecka,
• nakazuje posłuszeństwo dziecka względem rodziców,
• nakazuje wysłuchanie przez dziecko opinii i zaleceń rodziców w sprawach, w których nie może samodzielnie podejmować decyzje i składać oświadczeń, 
• zawiera obowiązek wysłuchania dziecka przez rodziców w ważniejszych sprawach dotyczących jego osoby i majątku, 
• zawiera obowiązek uwzględnienia rozsądnych życzeń dziecka w ważniejszych sprawach dotyczących jego osoby i majątku.

Omawiany przepis jako najistotniejszy czynnik determinujący sposób wykonywania władzy rodzicielskiej wskazuje dobro dziecka. Wartość ta stanowi naczelną regułę prawa rodzinnego, odnoszącą się do wszystkich stosunków rodzinnych. 

Co wchodzi w skład władzy rodzicielskiej?

Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie zawiera definicji władzy rodzicielskiej, ani też nie wymienia w sposób wyczerpujący co wchodzi w jej skład. Omawiając pojęcie władzy rodzicielskiej należy odnieść się do treści art. 95 cytowanej ustawy, który jako składniki wykonywania władzy rodzicielskiej wymienia w szczególności:

• pieczę nad osobą dziecka, czyli obowiązek i prawo wychowywania małoletniego,
• pieczę nad majątkiem dziecka, czyli podejmowanie czynności dotyczących majątku dziecka i jego zarobków, 
• wychowywanie dziecka.

Nie jest to jednak wyczerpujące wyliczenie. 

Istotnym elementem wykonywania władzy rodzicielskiej jest reprezentacja, która uprawnia każdego z rodziców do samodzielnego występowania w imieniu dziecka przed wszelkimi organami oraz instytucjami społecznymi lub państwowymi. Przy czym wyjątkowo rodzice nie mogą dokonywać w imieniu dziecka czynności pomiędzy:

• dziećmi pozostającymi pod ich władzą rodzicielską oraz
• dzieckiem a jednym z rodziców lub jego małżonkiem (chyba że chodzi o bezpłatne przysporzenie na rzecz dziecka lub o środki utrzymania i wychowania należne dziecku). 

Należy podkreślić, że wykonywanie przez rodziców pieczy oraz wychowywanie dziecka w pierwszej kolejności jest obowiązkiem rodziców, a dopiero w drugiej – ich prawem.

Doradztwo w zakresie spraw sądowych o władzę rodzicielską

Pomoc adwokata od prawa rodzinnego najczęściej rozpoczyna się od udzielenia porady prawnej. Kancelaria świadczy usługi również w formie online lub telefonicznie. Podczas spotkania omówimy sprawę, zapoznamy się z dokumentacją i innymi przedstawionymi dowodami, udzielimy rekomendacji prawnych. Jeśli będzie to możliwe, zaproponujemy alternatywne metody rozwiązywania sporów – negocjacje i mediacje sądowe. Proponujemy optymalne rozwiązania, zmierzające do osiągnięcia porozumienia przez strony. 

Klienci Kancelarii mogą liczyć na wsparcie adwokata w zgromadzeniu odpowiednich materiałów dowodowych przydatnych podczas postępowania sądowego.Wspólnie z Klientem przygotowujemy taktykę procesową i omawiamy ją.

Kancelaria udziela pomocy prawnej osobom chcącym wszcząć sprawę dotyczącą władzy rodzicielskiej (wnioskodawca), ale również rodzicom, którzy otrzymali pismo (uczestnik postępowania). 

Wieloletnie doświadczenie w prowadzeniu spraw z zakresu prawa rodzinnego, gwarantuje profesjonalne i indywidualne zaangażowanie w każdą powierzoną Kancelarii sprawę. Oprócz kompleksowej obsługi prawnej oferujemy bieżące wsparcie emocjonalne ułatwiające życie w nowej sytuacji. 

Zakres usług kancelarii w zakresie władzy rodzicielskiej

W zależności od potrzeb Klienta Kancelaria oferuje:

• udzielanie porad prawnych,
• sporządzanie pism przedprocesowych, 
• udział w negocjacjach pozasądowych lub sądowych, 
• udział w mediacjach, 
• sporządzanie pozwów, wniosków i innych pism procesowych,
• sporządzanie środków odwoławczych m.in: apelacji i zażaleń, 
• reprezentację w sprawach sądowych. 

Adwokat od prawa rodzinnego reprezentuje interesy Klienta przed sądem, aż do czasu prawomocnego zakończenia sprawy. 

Kancelaria sporządza pisma w sprawach o:

• powierzenie wykonywania władzy rodzicielskiej, 
• ograniczenie i pozbawienie władzy rodzicielskiej,
• zawieszenie władzy rodzicielskiej oraz
• przywrócenie władzy rodzicielskiej, 
• zabezpieczenie na czas trwania postępowania sądowego składane wraz z wnioskiem o wszczęcie postępowania lub w trakcie. 
• zmianę orzeczenia o władzy rodzicielskiej i sposobie jej wykonywania zawartego w wyroku orzekającym rozwód, separację bądź unieważnienie małżeństwa albo ustalającego pochodzenie dziecka.

W toku postępowania, adwokat od prawa rodzinnego oferuje kompleksowe wsparcie prawne polegające w szczególności sporządzaniu wszelkich pism procesowych. 

Doradztwo Kancelarii obejmuje także ustalenie „planu wychowawczego”. 

Rozprawa sądowa o ograniczenie władzy rodzicielskiej

Każda sprawa sądowa, również i ograniczenie praw rodzicielskich jest sytuacją stresującą dla stron. Moment kulminacyjny najczęściej przychodzi wraz z pierwszą wizytą na rozprawie. Jak zatem zachować się, aby uzyskać oczekiwany rezultat? Co mówić na sprawie o ograniczenie praw rodzicielskich, a czego się wystrzegać? Jakie dowody przedstawiać? Nie ma jednej odpowiedzi na tak postawione pytania. Dzieje się tak dlatego, że w każda sprawa jest inna i w każdej sprawie występują inne okoliczności będące przedmiotem oceny sądu. 

Można jednak powiedzieć, że najważniejszym etapem sprawy jest postępowanie dowodowe, którego celem jest określenie, który z rodziców małoletniego dziecka gwarantuje lepsze sprawowanie opieki rodzicielskiej. Warto dodać, że co do zasady sąd nie przeprowadza dowodów z urzędu, lecz z inicjatywy strony. Dlatego tak ważne jest umiejętne sformułowanie tez dowodowych przez adwokata od prawa rodzinnego oraz  dobieranie i  powoływanie odpowiednich dowodów potwierdzających okoliczności wskazne przez klienta we wniosku o ograniczenie władzy rodzicielskiej. Celem przykładu można wskazać powołanie dowodu z zeznań świadków, którzy zrelacjonują przebiegu zdarzeń w sposób obiektywny. 

Ponadto w postępowaniu sąd zazwyczaj korzysta z opinii biegłych sądowych specjalizujących się w psychologii, psychiatrii, a także pedagogiki, w ten sposób gromadząc materiał dowodowy. 

Po przeprowadzeniu wszystkich niezbędnych dowodów sąd orzeka o przyznaniu, odebraniu lub ograniczeniu władzy rodzicielskiej rodzicom.

Jak się przygotować do rozprawy i dlaczego warto skorzystać z usług prawnika?

Jak przygotować się do rozprawy w sądzie? Z pewnością należy “odrobić zadanie domowe”, czyli przeczytać jeszcze raz swoje pisma procesowe, w szczególności wniosek, który zainicjował sprawę. Jedną w najważniejszych zasad jest zadbanie, aby wypowiedź na rozprawie była spójna ze stanowiskiem zaprezentowanym w pismach. W ten sposób budujemy zaufanie do swojej osoby oraz pokazujemy zaangażowanie w sprawę, a także potwierdzamy najważniejsze fakty. Często jednak nawet najlepsza znajomość pism, może okazać się niewystarczająca by osiągnąć sukces. Głównie za sprawą towarzyszące stresu i braku znajomości przepisów oraz procedury.

W tak ważnych sprawach reagujemy nerwowo, szczególnie jeśli jeśli w grę wchodzą emocje i dobro dzieci. Dlatego też, nie powinno się w sprawie opiekę nad dzieckiem reprezentować siebie samego. Zaleca się oddanie sprawy w ręce adwokata od prawa rodzinnego, który przygotuje wniosek, dalsze pisma i później będzie nas reprezentować w sądzie. Ponadto prawnik będzie dbał wyciszenie emocji przed rozprawą oraz zadba o należyte przygotowanie do rozprawy oraz podpowie, jakie pytania mogą zostać zadane na sali sądowej.

Kto może wystąpić o ograniczenie władzy rodzicielskiej?

Postępowanie o ograniczenie władzy rodzicielskiej może zostać wszczęte przez:

• każdego z rodziców małoletniego dziecka, 
• każdą osobę, która posiada wiedzę o tym, że rodzice lub rodzic dopuszczają się nieprawidłowości w wykonywaniu władzy rodzicielskiej – mogą to być też placówki oświatowe, policja, opieka społeczna, placówki sprawujące opiekę nad dzieckiem.
• sąd z urzędu. 

W przypadku wszczęcia  postępowania o ograniczenie praw rodzicielskich z urzędu, rodzice dziecka są zawiadamiani o sprawie. Są także wzywani na rozprawę celem złożenia zeznań. Mają także możliwość powoływania świadków i zgłaszania innych dowodów. 

Jak napisać i uzasadnić wniosek o pozbawienie lub ograniczenie władzy rodzicielskiej?

Wniosek dotyczący władzy rodzicielskiej należy skierować do Sądu Rejonowego, właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka. Właściwym wydziałem jest Wydział Rodzinny i Nieletnich. Wraz ze złożeniem wniosku o pozbawienie lub ograniczenie władzy rodzicielskiej należy uiścić opłatę sądową w kwocie 100 zł.

Każdy wniosek o pozbawienie lub ograniczenie władzy rodzicielskiej musi spełniać wymogi formalne pisma procesowego. Konieczne jest zatem oznaczenie sądu, stron postępowania, nazwy pisma, sformułowanie wniosku, powołanie faktów, na których opiera się wniosek oraz dowodów na ich poparcie, złożenie podpisu pod pismem i wymienienie załączników do pisma. Warto też doprecyzować wniosek, czyli podać, jaki konkretnie aspekty chcesz zachować do wspólnego podejmowania decyzji oraz ewentualnie o jakich chcesz decydować samodzielnie. Ważnym elementem jest uzasadnienie wniosku, które powinno zawierać szczegółowy opis sytuacji, zdarzeń świadczących o nadużywaniu władzy rodzicielskiej przez drugiego rodzina.

Należy pamiętać, że sąd zawsze bierze pod uwagę zasadę dobra dziecka oraz jego interes. Indywidualne interesy rodziców nie mają znaczenia, a ich uwzględnienie jest niedopuszczalne. Warto dodać, że sąd może w postępowaniu dotyczącym władzy rodzicielskiej decydować również o ustaleniu kontaktów z dzieckiem. Możliwe jest, by w jednym postępowaniu sąd rozpatrzył także wnioski o ograniczenie władzy rodzicielskiej i ustalenie miejsca pobytu dziecka.

Skontaktuj się z nami

Sprawy dotyczące władzy rodzicielskiej bywają niezwykle bolesne i ciężkie, dlatego pomoc adwokata może się okazać niezbędna. Jeśli potrzebujesz pomocy w obszarze prawa rodzinnego zapraszamy do skorzystania z usług Kancelarii. W trakcie spotkania odpowiemy na Twoje pytania i znajdziemy najlepsze rozwiązanie Twojego problemu prawnego. Zachęcamy również do kontaktu z Kancelarią za pośrednictwem naszego formularza kontaktowego.