Co zrobić po otrzymaniu aktu oskarżenia?

Spotkanie - co zrobić po otrzymaniu aktu oskarżenia

Doręczenie oskarżonemu aktu oskarżenia jest podstawą prawidłowo przeprowadzonego procesu karnego. Po zapoznaniu się z treścią aktu oskarżenia, uzyskujemy szczegółową wiedzę nie tylko na temat tego o co jesteśmy oskarżeni, ale przede wszystkim o dowodach jakimi dysponuje oskarżyciel na poparcie swojej skargi. Za sprawą analizy treści aktu oskarżenia, oskarżony ma możliwość skutecznej realizacji prawa do obrony. W dzisiejszym artykule zaprezentujemy możliwe reakcje na otrzymany akt oskarżenia, jak również podpowiemy w jaki sposób można realizować swoje prawo do obrony. 

Dla większości otrzymanie korespondencji z sądu wiąże się z dużym stresem i  niepewnością. Stres ten jest o wiele większy, kiedy list zawiera akt oskarżenia. W jaki sposób należy prawidłowo zareagować na taką przesyłkę? 

Na samym początku należy dokładnie zapoznać się z aktem oskarżenia. Zazwyczaj składa się on z danych osobowych oskarżonego, zarzutu oraz dowodów wskazujących na popełnienie zarzucanego czynu. Często zawiera również uzasadnienie. Kolejno należy przeanalizować, jakie czyny są nam zarzucane oraz jakie dowody zostały wskazane przez prokuratora. W tym miejscu warto zastanowić się, czy posiadamy dowody przeczące zarzutowi, dowody na brak winy lub na dokonanie czynu zabronionego przez inną osobę. Ewentualnie można rozważyć, czy posiadamy dowody, które podważają wiarygodność dowodów zgromadzonych przez prokuratora. 

Co jednak w przypadku, kiedy nie zrozumiemy treści aktu oskarżenia lub nie zgadzamy się z zarzucanymi nam czynami i chcemy podjąć obronę? Wtedy należy poszukać pomocy u profesjonalisty. Z pewnością zasięgnięcie porady u adwokata znającego proces karny pozwoli zrozumieć całość aktu oskarżenia, pozwoli na prawidłową ocenę sytuacji prawnej oraz poznanie konsekwencji czynów i grożącej nam kary. Ponadto, adwokat będzie w stanie doradzić nam w jaki sposób złożyć odpowiedź na akt oskarżenia, skierować wnioski dowodowe, sporządzić kolejne pisma procesowe, jak również przedstawi inne możliwości działania w procesie karnym. Dobry adwokat od prawa karnego wytłumaczy każdemu oskarżonemu czym są znamiona przestępstwa oraz jakie czyny oskarżonego wypełniają znamiona przestępstwa. 

Bardzo istotne jest też, aby już na etapie doręczenia aktu oskarżenia ustalić linię obrony oraz strategię procesową. Pozwoli to na podejmowanie kolejnych działań oraz kierowanie kolejnych pism procesowych w sposób bardziej przemyślany i skuteczniejszy dla realizacji prawa do obrony. 

Spotkanie - co zrobić po otrzymaniu aktu oskarżenia

Obowiązek doręczenia aktu oskarżenia oskarżonemu 

W artykule 338 kodeksu postępowania karnego ustawodawca nałożył na sąd obowiązek doręczenia aktu oskarżenia oskarżonemu oraz jego obrońcy, jeżeli jest już ustanowiony w sprawie. 

Doręczając akt oskarżenia, sąd ma obowiązek pouczyć oskarżonego również o przysługujących mu uprawnieniach w procesie karnym, tj. o: 

  • prawie do złożenia wniosków dowodowych w terminie 7 dni od doręczenia aktu oskarżenia, 
  • możliwości dokonania zabezpieczenia na mieniu na poczet zapłaty kosztów sądowych (np. zabezpieczenie na nieruchomości poprzez wpis w księdze wieczystej),
  • możliwości złożenia wniosku o wydanie wyroku skazującego bez przeprowadzenia postępowania dowodowego, 
  • możliwości złożenia wniosku o wyznaczenie obrońcy z urzędu,
  • możliwości skutecznego zawiadomienia o terminach rozpraw poprzez ogłoszenie kolejnych terminów, bez pisemnego zawiadomienia,
  • możliwości obecności oskarżonego na rozprawie i doprowadzenia na termin rozprawy, 
  • możliwości prowadzenia rozprawy pod nieobecność oskarżonego, 
  • możliwości złożenia wniosku o sporządzenie i doręczenie pisemnego uzasadnienia wyroku.

Ponadto sąd powinien wskazać oskarżonemu na możliwość sporządzenia odpowiedzi na akt oskarżenia, w której oskarżony lub jego obrońca odniesienie się do wszystkich stawianych zarzutów oraz zawnioskowanych dowodów, jak również przedstawi swoją wersję wydarzeń. 

Co zrobić w sytuacji niedoręczenia aktu oskarżenia? 

Co do zasady, akt oskarżenia powinien być doręczony oskarżonemu przed wyznaczeniem terminu rozprawy lub najpóźniej wraz z wyznaczeniem pierwszej rozprawy. Jeżeli jednak dostaliśmy pismo z sądu o terminie rozprawy, a dalej nie otrzymaliśmy aktu oskarżenia, możemy zwrócić się do sądu o jego nadesłanie. W takiej sytuacji oskarżony powinien skierować do sądu pismo procesowe, w którym wystąpi z wnioskiem o jego doręczenie.

Często pojawia się również pytanie, jak wpływa doręczenie aktu oskarżenia na termin rozprawy? Prawo karne stanowi, że terminem rozprawy powinien zostać odroczony do czasu, kiedy oskarżony będzie mógł zapoznać się z aktem oskarżenia oraz ustosunkować do zarzucanych jemu czynów. Innymi słowy, pomiędzy terminem rozprawy a doręczeniem aktu oskarżenia powinno upłynąć przynajmniej taki okres, aby oskarżony mógł złożyć odpowiedź na akt oskarżenia oraz wnioski dowodowe.

Warto również ustalić, czy akt oskarżenia nie został przypadkiem wysłany na inny adres, niż zawiadomienie o terminie rozprawy, co może mieć miejsce gdy oskarżony zmieni swoje miejsce zamieszkania w czasie postępowania. W tym miejscu przypomnieć należy, że w art. 139 k.p.k. nałożono na oskarżonego obowiązek informowania sądu o każdej zmianie adresu, pod którym aktualnie przebywa, pod rygorem uznania pism za skutecznie doręczone. 

Obecnie przepisy prawa karnego wskazują, że oskarżony ma prawo, a nie obowiązek uczestnictwa w rozprawie, a sąd może prowadzić rozprawę pod jego nieobecność. Sąd ewentualnie ma prawo uznać obecność oskarżonego za obowiązkową, co jednak zdarza się niezwykle rzadko. Dlatego też, jeżeli oskarżony nie zgłosi sądowi zmiany adresu, pod którym przebywa, to bardzo prawdopodobne, że nie będzie obecny podczas rozprawy, czy też podczas wydawania przez sąd wyroku, bo nie będzie wiedział, że sprawa się w ogóle toczy. 

Często klienci pytają, co w sytuacji kiedy sąd wyda wyrok na rozprawie bez naszej obecności? Czy wyrok wtedy obowiązuje i jest doręczany oskarżonemu? Niestety, ostatnie nowelizacje procesu karnego zniosły obowiązek doręczania wyroku oskarżonemu. Dlatego też, jeśli nie był on obecny na rozprawie, to konieczne staje się złożenie wniosku o uzasadnienie i doręczenie wyroku wraz z uzasadnieniem, w terminie 7 dni od jego wydania, aby poznać jego treść i złożyć ewentualne odwołanie od wyroku. Brak takiego wniosku skutkować będzie tym, że wyrok stanie się prawomocny i zostanie skierowany do wykonania. 

Jakie prawa przysługują oskarżonemu, który nie otrzymał aktu oskarżenia? 

Jeżeli oskarżony nie otrzymał aktu oskarżenia, powinien zgłosić to podczas pierwszej rozprawy, na samym jej początku. W takiej sytuacji sąd musi umożliwić oskarżonemu realizację praw oskarżonego w sądzie, to jest m.in. prawa do obrony, odroczyć rozprawę i wyznaczyć kolejny termin oraz doręczyć oskarżonemu wymagane prawem dokumenty. Oskarżony wówczas będzie mógł zgłosić wszelkie wnioski dowodowe, jak również złożyć odpowiedź na akt oskarżenia. 

Co jednak w przypadku, kiedy oskarżony nie otrzymał aktu oskarżenia i nie był obecny na rozprawie? Gdy zapadnie wyrok, oskarżony będzie mógł w apelacji podnieść zarzut naruszenia jego prawa do obrony poprzez niedoręczenie aktu oskarżenia. Zarzut taki powinien skutkować uchyleniem zaskarżonego orzeczenia i przekazaniem sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. 

Czym jest prawo do obrony?

Prawo do obrony jest jedną z podstawowych zasad prawa karnego, która została wskazana przez ustawodawcę w art. 6 k.p.k. Zgodnie z tą zasadą, oskarżony może podejmować wszelkie działania dozwolone prawem, aby wykazać swoją niewinność. Ponadto, nie musi on składać wyjaśnień, dostarczać dowodów na swoją winę czy mówić prawdy organom prowadzącym proces karny. Prawo do obrony stanowi również o tym, że oskarżony może kierować do sądu różne pisma procesowe, jak również konstruować wnioski dowodowe. 

Kolejnym elementem prawa do obrony jest możliwość korzystania z pomocy obrońcy. Jego zadaniem jest reprezentacja klienta na najwyższym poziomie, zgodnie ze swoją wiedzą i umiejętnościami. Obrońca podejmuje tylko działania, które wpływają korzystnie na sytuację oskarżonego. W naszej ocenie, dla pełnego realizowania prawa do obrony konieczne jest ustanowienie obrońcy w toczącym się postępowaniu. Adwokat będzie miał wiedzę o aktualnych przepisach prawa karnego, jak również będzie znał istotne orzeczenia sądowe, które mogą być pomocne przy obronie. Wszystkie to może sprawić, że wyrok będzie korzystniejszy dla oskarżonego, niż kiedy będzie bronił się sam. 

Niedostarczenie aktu oskarżenia, a prawo do obrony 

Podstawową zasadą prawa do obrony jest poinformowanie oskarżonego o zarzutach, jakie na nim ciążą. Dlatego też, dla zapewnienia możliwości skutecznej realizacji prawa do obrony, należy oskarżonemu doręczyć akt oskarżenia. Jak już wyżej wskazano, to z niego oskarżony dowie się o czynach za jakie ma zostać osądzony, jak również dowie się o dowodach, jakie zgromadziła prokuratura. 

Wszelkie naruszenia prawa do obrony należy niezwłocznie zgłaszać sądowi, aby cały proces został przeprowadzony sprawiedliwie i zgodnie z przepisami prawa. Zapewni to oskarżonemu możliwość obrony swoich praw, jak również pozwoli na przeprowadzenie rzetelnego postępowania karnego. 

Doświadczenie Kancelarii pokazuje, że niedoręczenie aktu oskarżenia skutkuje bardzo istotnym naruszeniem prawa do obrony. W efekcie oskarżony nie wie o co jest oskarżany, jakie dowody leżą u podstaw oskarżenia oraz nie może skonsultować swojej sytuacji prawnej z profesjonalistą. Nie ma również możliwości wniesienia odpowiedzi na akt oskarżenia, jak i podejmowania aktywnej obrony, chociażby w postaci składania wniosków dowodowych. 

Dlatego, też niedoręczenie aktu oskarżenia należy niezwłocznie zgłosić sądowi. W przypadku braku reakcji sądu lub dalszego niedostarczenia aktu oskarżenia do końca postępowania karnego przed sądem I instancji, warto skierować apelację do sądu odwoławczego. Wówczas istotnym jest podniesienie zarzutu naruszenia prawa procesowego, poprzez niedoręczenie aktu oskarżenia osobie uprawnionej. W ten sposób, zostaną zachowane zasady sprawiedliwego procesu, a nieprawidłowy wyrok uchylony. 

Jeżeli otrzymałeś akt oskarżenia i potrzebujesz pomocy w zrozumieniu jego treść lub chciałbyś podjąć obronę w sprawie, zachęcamy do kontaktu z Kancelarią za pośrednictwem naszego formularza kontaktowego. Odpowiemy na wszystkie Państwa pytania oraz doradzimy jak prowadzić skuteczną obronę w postępowaniu karnym

 

Edukacja

Podobne wpisy

Kontakt

Skontaktuj się z nami

Kancelaria Adwokacka Adwokat Lidia Kunicka

Zapraszamy do siedziby głównej we Wrocławiu oraz filii w Jeleniej Górze