Upadłość konsumencka – Jakie są jej konsekwencje?

Z tego artykułu dowiesz się m.in. czym jest upadłość konsumencka, w jaki sposób wszcząć postępowanie upadłościowe oraz czym skutkuje jej ogłoszenie. Artykuł ten jest kompendium wiedzy o możliwości wyjścia z dotychczasowego zadłużenia oraz rozpoczęcia życia bez długów.

O ogłoszenie upadłości konsumenckiej dłużnik (osoba fizyczna, nieprowadząca działalności gospodarczej) może się starać gdy stanie się niewypłacalny. Zgodnie z art. 11 prawa upadłościowego o niewypłacalności możemy mówić, kiedy dłużnik nie reguluje swoich należności od przynajmniej trzech miesięcy. Warto dodać, iż stan niewypłacalności konsumenta, nie może być spowodowany jego zawinionym działaniem.

Konsekwencją prawidłowego przeprowadzenia całego postępowania o upadłość konsumencką jest oddłużenie osoby fizycznej. Oznacza to pozbycie się wszelkich długów, które w momencie ogłoszenia upadłości są konieczne do uiszczenia – termin zapłaty upłynął, a dłużnik dalej swojego świadczenia nie spełnił. Datą wymagalności jest dzień następujący po dniu, w którym dłużnik zobowiązany był zapłacić należność np. za fakturę lub dzień, w którym zobowiązany był zwrócić wcześniej zaciągniętą pożyczkę.

Oddłużenie, o którym mowa powyżej, jest możliwe poprzez sprzedaż całego majątku upadłego, który może podlegać zajęciu. Dzieje się to w ten sposób, że po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej, upadły wskazuje Sądowi wszelki majątek, jaki posiada. Następnie syndyk dokonuje sprzedaży wszystkich składników majątkowych upadłego, jednocześnie spłacając wierzycieli w odpowiednich częściach. W przypadku niezaspokojenia wszystkich wierzycieli, możliwe jest również sporządzenie planu spłaty, o czym mowa będzie poniżej. W wyjątkowych sytuacjach możliwe jest także całkowite umorzenie długów. 

Przebieg postępowania upadłościowego 

Postępowanie o ogłoszenie upadłości konsumenckiej wszczyna złożenie wniosku do właściwego sądu. Wniosek ten należy sporządzić na formularzu, który to stanowi załącznik do rozporządzenia ministra sprawiedliwości z dnia 17 grudnia 2015 roku w sprawie określania wzorów formularzy wniosku o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej. Wniosek podlega opłacie, którą należy uiścić na rachunek właściwego sądu i załączyć do wniosku potwierdzenie przelewu. Można również uiścić ją w kasie sądu i do wniosku dołączyć znaki opłaty sądowej. Od wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej pobiera się opłatę podstawową w wysokości 30,00 złotych o czym stanowi art. 76a ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Dla przykładu, jeżeli ogłoszenie upadłości konsumenckiej ma nastąpić we Wrocławiu, to opłatę sądową należy wpłacić na rachunek bankowy Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej we Wrocławiu. 

Jeżeli złożony wniosek nie zawiera braków, a zaistnieją wszystkie przesłanki do orzeczenia upadłości konsumenckiej, sąd kieruje sprawę na posiedzenie, na którym  rozważy możliwość ogłoszenia o upadłości osoby fizycznej. Obecnie, zgodnie z art. 27 prawa upadłościowego, posiedzenia odbywają się niejawnie. Oznacza to, że sąd orzeka wyłącznie na podstawie wniosku i innych zgromadzonych dokumentów, bez udziału stron postępowania. Jeżeli sąd widzi konieczność wysłuchania dłużnika lub uzupełnienia postępowania dowodowego, wtedy wyznacza termin posiedzenia jawnego, jednocześnie wzywając na posiedzenie dłużnika celem złożenia wyjaśnień. 

Dalsze postępowanie to tak zwane postępowanie wykonawcze, może być prowadzone w trybie uproszczonym lub na zasadach ogólnych. Tryb uproszczony cechuje się większą rolą syndyka, nie wymaga stworzenia planu podziału środków uzyskanych ze sprzedaży majątku upadłego. Z kolei postępowanie upadłościowe na zasadach ogólnych prowadzi się, gdy upadły posiada znaczny majątek lub liczne zadłużenia, wielu wierzycieli. Postępowanie upadłościowe na zasadach ogólnych prowadzi się w bardziej skomplikowanych sprawach, konieczne jest wtedy również wyznaczenie sędziego komisarza, który czuwa nad przebiegiem postępowania upadłościowego, kontroluje współpracę upadłego z syndykiem. W tym trybie konieczne staje się stworzenie planu podziału środków uzyskanych ze sprzedaży majątku upadłego. 

Po wskazaniu przez sąd trybu prowadzenia postępowania upadłościowego, syndyk staje się osobą, z którą upadły współpracuje celem zaspokojenia wszystkich wierzycieli. Syndyk prowadzi sprzedaż wszelkich aktywów, jakie upadły posiada, jednocześnie przeznaczając środki uzyskane z ich sprzedaży na poczet zaspokojenia wszystkich wierzycieli w równym stopniu. 

Do jakiego sądu zgłosić wniosek o upadłość konsumencką? 

Prawo upadłościowe w art. 19 ust. 1c określa, iż sprawy z zakresu upadłości konsumenckiej rozpoznaje sąd właściwy dla miejsca zwykłego pobytu konsumenta. Jest to wydział gospodarczy sądu rejonowego, który ma siedzibę w miejscu zwykłego pobytu osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej. 

Dla przykładu: jeśli konsument chcący ogłosić upadłość na stałe przebywa we Wrocławiu, bo np. tutaj studiuje, bądź pracuje, właściwym do złożenia wniosku o upadłość konsumencką będzie Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Fabrycznej we Wrocławiu. Z kolei dla osób zamieszkujących w  Jeleniej Górze i okolicach, właściwym do ogłoszenia upadłości konsumenckiej będzie Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze. 

Biorąc pod uwagę, jak istotne dla dłużnika jest sprawne przeprowadzenie postępowania, warto skonsultować treść wniosku z profesjonalistą w zakresie wymagań stawianych przez ustawodawcę. Pomoc naszej Kancelarii skupia się na analizie i weryfikacji wniosku, a także prowadzeniu całego postępowania upadłościowego. 

Co się dzieje bezpośrednio po ogłoszeniu upadłości? 

Ogłaszając postanowienie o upadłości konsumenckiej Sąd wzywa wszystkich wierzycieli  upadłego do zgłoszenia swoich wierzytelności. Wierzyciele mają na zgłoszenie roszczeń 30 dni od dnia, kiedy ogłoszenie o upadłości zostało zamieszczone w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Po zakończeniu ww. terminu, ustala się listę wierzytelności upadłego. 

Co istotne, w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej sąd nie wskazuje, czy dłużnik umyślnie doprowadził do swojej niewypłacalności. Informacja o umyślności lub jej braku pojawia się dopiero na etapie ustalania planu spłaty wierzycieli. Co istotne, jeżeli sąd ustali, że do niewypłacalności upadłego doszło wskutek jego umyślnego działania, to plan spłaty ulega odpowiedniemu wydłużeniu. W takiej sytuacji plan ten nie może trwać krócej niż 36 miesięcy oraz dłużej niż 84 miesiące.

Wskazać należy również, że od dnia ogłoszenia upadłości konsumenckiej nie są liczone dalsze odsetki  od zadłużenia upadłego. Jest to kolejne pozytywne następstwo upadłości konsumenckiej – kwota zadłużenia upadłego nie wzrasta, pozostaje w wysokości przypadającej na dzień wydania ww. postanowienia. Ponadto zawieszeniu ulegają wszystkie postępowania komornicze. 

Finalizacja postępowania o upadłość konsumencką 

Celem zakończenia postępowania o upadłość konsumencką, syndyk składa sądowi plan spłaty wierzycieli. Plan zobowiązuje upadłego do zapłaty określonych kwot w ustalonych odstępach czasowych. Ponadto plan spłaty ma na celu dalsze zaspokojenie wierzycieli, w sytuacji gdy po sprzedaży majątku upadłego nie doszło do pełnej spłaty. Po wykonaniu planu spłaty postępowanie zostaje w całości zakończone. Od tego momentu wszelkie zadłużenia upadłego zostają umorzone, nie posiada on już długów, które były podstawą do wszczęcia postępowania o ogłoszenie upadłości konsumenckiej.

Warto dodać, że syndyk może wystąpić z wnioskiem o umorzenie zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty. Możliwość taka występuje, kiedy osobista sytuacja upadłego wskazuje, że jest on trwale niezdolny do dokonywania spłat w ramach planu spłaty. Możliwość warunkowego umorzenia postępowania bez ustalania planu spłaty, istnieje także w przypadku kiedy przeszkoda w wykonywaniu spłat nie jest trwała. Warunkowe umorzenie oznacza jednak, że każdy z wierzycieli w ciągu 5 lat od umorzenia postępowania może złożyć wniosek o ponowne ustalenie planu spłaty wierzycieli. W takiej sytuacji sąd na nowo bada zdolność upadłego do spłaty, a w konsekwencji może ustalić na wiążący plan spłaty wierzycieli.

Następstwa ogłoszenia upadłości konsumenckiej

Co do zasady najważniejszym i najbardziej pozytywnym dla upadłego następstwem ogłoszenia upadłości konsumenckiej, jest uporanie się z dotychczasowymi długami. Wskutek powyższego, upadły ma szansę na „nowe życie”, bez wcześniejszych zadłużeń. 

Należy jednak podkreślić, że ogłoszenie upadłości konsumenckiej pociąga za sobą również negatywne następstwa, wśród których można wymienić: 

1. brak możliwości zawierania umów, które mogłyby zwiększyć dotychczasowe zadłużenie (np. zakup sprzętu RTV lub AGD „na raty”),
2. brak możliwości uzyskania kredytu bankowego do czasu zakończenia planu spłaty zadłużenia,
3. zamieszczenie informacji o zadłużeniu konsumenta w publicznym rejestrze, tj. w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Jeżeli upadły pozostaje w związku małżeńskim, to z dniem ogłoszenia upadłości konsumenckiej pomiędzy małżonkami powstaje ustrój rozdzielności majątkowej. Oznacza to, że od tego momentu każdy z małżonków dysponuje swoim odrębnym majątkiem i nie tworzą Oni już majątku wspólnego. 

Podsumowując powyższe należy podkreślić, iż upadłość konsumencka jest dla wielu osób szansą na rozpoczęcie życia na nowo poprzez uwolnienie się od zadłużenia. Pomoc sądu oraz syndyka niejednokrotnie pozwala na zaspokojenie wierzycieli, co jednak odbywa się kosztem wyzbycia się całego majątku, jaki zgromadził upadły. 

Jeżeli powyższy artykuł nie odpowiedział na wszelkie Państwa pytania, serdecznie zapraszamy do skorzystania z możliwości kontaktu z Kancelarią za pośrednictwem formularza ”porady prawne online”. Prowadzimy postępowania o ogłoszenie upadłości konsumenckiej we Wrocławiu, w Jeleniej Górze i na terenie całego Dolnego Śląska.