Zaliczka czy zadatek? Poznaj najważniejsze różnice!

Różnice pomiędzy zaliczką, a zadatkiem.

Zawierane umowy cywilnej  np.: umowa o dzieło, sprzedaży celem zabezpieczenia jej wykonania, najczęściej z chwilą podpisania umowy wymagają dokonanie przedpłaty. Jest to istotny element umowy. Dlatego też przed jej podpisaniem warto abyś wiedział, czy dokonana przedpłata jest w rzeczywistości zaliczką, czy też zadatkiem. Ma to kluczowe znaczenie głównie w kontekście ewentualnych przyszłych skutków niedotrzymania warunków umowy. Czy jesteś pewny co powinieneś zapłacić – zaliczka czy zadatek?

Czym jest zaliczka? Jakie są skutki wręczenia zaliczki?

Pojęcie zaliczki nie zostało uregulowane w kodeksie cywilnym. Praktyka wykształciła jednak, że zaliczka jest uiszczana w formie pieniężnej. Wpłacana kwota jest na poczet przyszłych należności, wynikających z zawartej umowy i stanowi część świadczenia głównego. Jako przykład można wskazać umówienie się przez strony na zapłatę za wykonanie dzieła kwoty 5.000 zł. Druga strona przekazuje kwotę 1.000 zł właśnie na poczet zapłaty kwoty głównej.

Co się stanie z Twoją zaliczką w przypadku odstąpienia od umowy? W takiej sytuacji znajduje zastosowanie przepis art. 494 kodeksu cywilnego. Przepis ten stanowi, że strona która odstępuje od umowy wzajemnej obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko to, co otrzymała od niej na mocy umowy. Dlatego też zaliczka podlega zwrotowi. Uprawnienie to jest niezależne od możliwości dochodzenia naprawienia szkody na zasadach ogólnych.

Czym jest zadatek?

Kodeks cywilny nie określa jednoznacznie co należy rozumieć pod pojęciem zadatku. Pomimo to, instytucja ta jest uregulowana w kodeksie cywilnym, a konkretnie w art. 394. Jego rola sprowadza się głównie to ochrony „poszkodowanego”, na wypadek niewykonania umowy przez drugą stroną. Właśnie w takim znaczeniu terminu „zadatek” używa się w art. 394 kodeksu cywilnego. Jest nim więc przedmiot wręczany przy zawarciu umowy, mający zabezpieczyć jej wykonanie, który stanowi część świadczenia.

Zadatek może przybrać formę zarówno pieniężną, jak również formę rzeczy ruchomej. Pierwsza forma zadatku jest jednak najczęściej stosowana w obrocie prawnym.

Jakie są skutki wręczenia zadatku?

Przyczyny niewywiązania się z umowy mogą być różne. Dlatego też warto wskazać na wszystkie możliwe opcje.

Załóżmy sytuacje, że strona, która dała zadatek doprowadziła do niewykonania umowy. Druga strona natomiast, która zadatek otrzymała, może odstąpić od umowy, a zadatek zatrzymać.

Spójrzmy na odwrotną sytuację.  Umowa nie doszła do skutku z winy strony, która otrzymała zadatek. Osoba która go wręczyła może zażądać zwrotu dwukrotności jej kwoty.

W razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała. Jednakże w sytuacji gdy zadatek przybrał taką postać, że nie jest możliwe dokonanie zaliczenia– zadatek podlega wówczas zwrotowi.

Co się dzieje w sytuacji gdy dojdzie do rozwiązania umowy, bądź gdy do wykonania umowy nie dojdzie z uwagi na okoliczność leżące po obu stronach? Wówczas zadatek podlega zwrotowi na rzecz tej strony, która go wręczyła.

W każdym z wyżej wymienionych przypadków, czynnością poprzedzającą wezwanie do zwrotu zadatku jest konieczność złożenia drugiej stronie tzw. oświadczenia o odstąpieniu od umowy. W jakiej formie? Oświadczenie o odstąpieniu od umowy powinno przybrać taką formę w jakiej została zawarta umowa. Aby w przyszłości uniknąć nieporozumień warto jednak sporządzić oświadczenie w formie pisemnej i wysłać do drugiej strony umowy listem poleconym.

Podsumowanie

Znasz już podstawowe różnice między zaliczką a zadatkiem. Jednak celem należytego zabezpieczenia Twojej umowy, już na etapie konstruowania jej zapisów, warto jednoznacznie określić, czy umowa będzie zabezpieczona zaliczką, czy też zadatkiem. Ma to szczególne znaczenie w popularnych ostatnimi czasy umowach związanych z obrotem nieruchomościami tj.: umowach przedwstępnych sprzedaży nieruchomości, czy też umowach deweloperskich – gdzie kwoty te często są bardzo wysokie. Jeśli chcesz uzyskać więcej informacji, niezależnie od „etapu” na jakim jest Twoja umowa – zapraszam do kontaktu z Kancelarią.

Zapraszam do zapoznania się z innymi zagadnieniami prawa cywilnego w których specjalizuje się Adwokat Lidia Kowalska.

Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej w obszarze powyższej tematyce to zachęcamy do kontaktu z Kancelarią również za pośrednictwem formularza ,,porady prawne online”.