Co grozi za udział w zorganizowanej grupie przestępczej

Często w mediach słyszymy o grupach przestępczych. Czym jest zorganizowana grupa przestępcza? Czy można brać nieświadomy udział w grupie przestępczej? W tym wpisie odpowiemy na powyższe pytania, jak również przedstawimy kary za udział w grupie przestępczej oraz wyjaśnimy co grozi za kierowanie grupą przestępczą. Podpowiemy także jak reagować, kiedy prokuratura zarzuci nam udział w takiej organizacji.

Definicja zorganizowanych grup przestępczych: Czym są i jak działają?

Obecnie orzecznictwo sądów powszechnych wskazuje, że zorganizowaną grupę przestępczą tworzą co najmniej trzy osoby. Muszą mieć także z góry obrany cel, to jest popełnianie przestępstw. Nie musi to być konkretny typ przestępstw. Osoby po prostu mogą się umówić, że będą współdziałały przy ich popełnianiu. 

Grupy przestępcze działają na większą skalę niż inni, typowi przestępcy. Często obracają znaczną ilością narkotyków, organizują handel nielegalnymi środkami itp. Skala ich działania jest znaczna, często obejmuje terytorium całego kraju, a nawet inne państwa.

Struktura i hierarchia: Jak grupy przestępcze są zorganizowane?

Obecnie dla przyjęcia działania w grupie przestępczej nie jest wymagany konkretny i stały podział ról. Przyjmuje się, że osoby działające w grupie przestępczej muszą współpracować w sposób stały, a nie przemijający. Coraz częściej przyjmuje się także, że w grupie przestępczej nie musi występować hierarchia, ale musi być w jakiś sposób zorganizowana. 

Natomiast „modelowa” grupa przestępca nadal składa się z osób nią kierujących oraz osób wykonujących poszczególne zadania, przykładowo zajmujących się wynajmem pomieszczeń, zakupem samochodów itp. Występuje w niej zarówno podział ról, jak i podział hierarchiczny, co z kolei wynika to z kodeksowego słowa „zorganizowana”. 

Przy tak zorganizowanej grupie przestępczej poszczególne osoby mogą nie mieć pełnej wiedzy o tym, kto dokładnie w niej działa i kto znajduje się “na górze” hierarchii. Takie działanie ma na celu m.in. uchronienie części osób przed ewentualną dekonspiracją.  

Najczęściej działalności grup sprzyja dobra organizacja. Osoby biorące udział w dobrze zorganizowanej grupie przestępczej widzą konieczność podporządkowania, unikają niepotrzebnych i ryzykownych ruchów i wykonują wydane polecenia.

Działania i przestępstwa: Jakie rodzaje przestępstw są często związane z tymi grupami?

Najczęściej grupy przestępcze zajmują się narkotykami, wyłudzeniami podatku VAT, obrotem papierosami i alkoholem z nielegalnego pochodzenia. Często trudnią się także kradzieżami samochodów, oszustwami, posiadają lokale z maszynami do nielegalnych gier hazardowych. Wielokrotnie zdarza się tak, że zorganizowane grupy przestępcze czerpią korzyści z prostytucji innych osób. Rzadziej takie grupy podejmują działania o charakterze terrorystycznym.

Nieświadomy udział w zorganizowanej grupie przestępczej: Jak można być zaangażowanym bez świadomości?

Najczęściej do Kancelarii zgłaszają się osoby, które do czasu postawienia zarzutów przez Prokuratora, były nieświadome udziału w zorganizowanej grupie przestępczej. Nieświadomy udział w zorganizowanej grupie przestępczej powoduje, że dana osoba nie tylko nie wiedziała, że działa w jakiejś organizacji, ale i nie odniosła żadnej korzyści z działalności przestępczej, a może ponieść za to karę. Czy nieświadomość może nas uwolnić od odpowiedzialności? Przy zaangażowaniu dobrego adwokata i wnikliwej analizie wszystkich okoliczności sprawy, możliwe jest wykazanie nieumyślności działania danej osoby. W takiej sytuacji może dojść nawet uniewinnienie od udziału w grupie przestępczej. 

Przy przestępstwach finansowych, najczęściej osoby udzieliły przestępcom swoich danych osobowych. Przestępcy z wykorzystaniem danych tych osób założyły rachunki bankowe lub nawet spółki prawa handlowego. Następnie rachunki i spółki są wykorzystywane do działalności przestępczej danej grupy. Na przykład, na konto wpływają środki pochodzące z oszustw, zaś spółki wykorzystywane są do wyłudzania podatku VAT.

Prawo i kary za uczestnictwo w zorganizowanej

Kwestię kary za udział w zorganizowanej grupie przestępczej reguluje art. 258 §1-4 kodeksu karnego. Kary, w zależności od roli oraz charakteru grupy przestępczej, mieszczą się w przedziale od 6 miesięcy pozbawienia wolności do nawet 20 lat pozbawienia wolności. Kara za grupę przestępczą o charakterze zbrojnym lub mającą na celu popełnianie przestępstw o charakterze terrorystycznym to od 1 do nawet 10 lat pozbawienia wolności. 

Warto także wskazać na regulację art. 259 kodeksu karnego. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli dana osoba dobrowolnie odstąpi od udziału w zorganizowanej grupie przestępczej i wyjawi organom ścigania wszystkie posiadane informacje, to nie będzie podlegać karze za udział w grupie. Innymi słowy, jeżeli dana osoba z dnia na dzień postanowi zaprzestać działalności przestępczej, uda się do prokuratury i zezna wszystko co wie o danej grupie, to może uniknąć kary.  

Dodać należy, że w przypadku zarzutów o udział w zorganizowanej grupie przestępczej, sądy stosują tymczasowe aresztowanie. Wskazują wtedy na obawę matactwa związaną z faktem uczestnictwa w takiej grupie. Co istotne, zarzut udziału w takiej organizacji nie jest jedynym zarzutem jaki jest stawiany. Jest on połączony z innymi zarzutami, co zwiększą odpowiedzialność  karną.

Kara za kierowanie grupą przestępczą: Jakie są surowe kary dla liderów tych grup?

Co grozi za kierowanie grupa przestępczą? Kierowanie grupą przestępczą lub jej zakładanie jest o wiele surowiej karane niż samo uczestnictwo. Ustawodawca przewidział, że: 

• kara za kierowanie lub założenie grupy przestępczej to od 2 do 15 lat pozbawienia wolności,
• kara za kierowanie lub założenie grupy przestępczej o charakterze zbrojnym lub mającą na celu popełnianie przestępstw o charakterze terrorystycznym to od 3 do 20 lat pozbawienia wolności.

Nieświadomy udział w grupie przestępczej i obrona prawna

Grupy przestępcze mają różne charaktery. Często w różny sposób wykorzystują nieświadomość poszczególnych osób. Dlatego, też nie da się w sposób uniwersalny odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób bronić się w tego typu sytuacjach. Pierwszą reakcją obronną na wiadomość o udziale w grupie przestępczej, z pewnością powinno być udanie się po poradę prawną do dobrego obrońcy. 

Dobrą obroną przed karą za grupę przestępczą będzie wykazanie, że grupa de facto nie istniała i nie posiadała charakteru zorganizowanej. Kolejną okolicznością do wykazania jest także nieumyślność naszego działania. Natomiast są to tylko przykładowe linie obrony, każda powinna zostać skonsultowana z adwokatem, który będzie znał szczegóły sprawy i podejmie się reprezentacji w postępowaniu karnym. 

Z roku na rok rośnie świadomość społeczeństwa co do zagrożenia, jakie niosą za sobą narkotyki. Coraz więcej osób zwraca uwagę na to, w jaki sposób zachowuje się kierowca, czy przypadkiem nie pozostaje pod wpływem środków odurzających. Przykładowo kierowcy posiadają w samochodach kamery, które mogą nagrywać sposób i styl jazdy kierującego pod wpływem.

Jak unikać nieświadomego udziału w grupie przestępczej: Świadomość i środki ostrożności.

Podjęcie podstawowych środków ostrożności pozwoli nam na uniknąć kłopotów oraz ewentualnej kary za grupę przestępczą. Przede wszystkim nie należy udostępniać swoich danych osobowych innym osobom. Nie wolno także zakładać spółek prawa handlowego, czy też godzić się na zostanie prezesem w takiej spółce, kiedy namawiają nas do tego osoby obce, z którymi nigdy wcześniej nie rozmawialiśmy i których nie znamy. Nie dajmy się skusić nawet wysokim wynagrodzeniem, wypłacanym poza umową. Takie propozycje powinny od razu skłonić do refleksji, wzbudzić poczucie zagrożenia.

Obrona prawna: Jakie są strategie obrony dla osób fałszywie oskarżonych o udział w grupie przestępczej?

Procesy karne cechują się tym, że nie ma jednej linii obrony dla każdego oskarżonego. Stan faktyczny będzie się różnił w każdej ze spraw, a więc trzeba będzie podejmować różne strategie, aby uniknąć kary za grupę przestępczą. 

W przypadku fałszywych oskarżeń należy odszukać ich źródła. Jeżeli inna osoba pomawia nas o udział w zorganizowanej grupie przestępczej, to konieczne jest wykazanie, że ta osoba kłamie. Można to wykazać innymi dowodami, lub też poprzez przekonanie sądu, że dany świadek jest niewiarygodny.

Przeciwdziałanie zorganizowanym grupom przestępczym

Zorganizowane grupy przestępcze narodziły się w latach dziewięćdziesiątych. W związku z wszechobecną biedą oraz przemianami ustrojowymi zyskały bardzo dużo wpływów. Od tamtej pory organy ścigania postawiły sobie za cel wyeliminowanie takiej formy przestępczości z Polski. W tym celu powstało m.in. Centralne Biuro Śledcze Policji, którego podstawowym celem jest rozpracowywanie przestępczości zorganizowanej. Podobnie, w ramach prokuratury stworzono specjalne wydziały do walki z przestępczością zorganizowaną. 

Obecnie grupy nadal występują i działają na szeroką skalę. Natomiast z uwagi na zwiększone zasięgi, współpracę międzynarodową i postęp technologii, udaje się je wykryć i zwalczyć ich działalność. Na przestrzeni lat zmienił się także sposób działania tych grup, są one mniej brutalne, zajmują się innym typem czynów zabronionych.

Działania organów ścigania: Jak organy ścigania przeciwdziałają zorganizowanym grupom przestępczym?

Jednym z najczęściej wykorzystywanych sposobów ścigania grup przestępczych jest inwigilacja. W ramach działań operacyjnych, służby występują do sądów o możliwość stosowania m.in. podsłuchów. To z tak zdobytych treści pochodzi najwięcej materiałów dowodowych na okoliczność uczestnictwa w zorganizowanej grupie przestępczej. 

Z roku na rok zwiększa się także liczba osób, które decydują się na współpracę ze śledczymi. Ujawniają wszelkie znane im sposoby działania danej grupy, aby uzyskać dla siebie korzystniejszy wyrok. Są także osoby, które decydują się na współpracę w zamian za status świadka koronnego. Często osoby biorące udział w zorganizowanej grupie przestępczej decydują się na współpracę skuszone obietnicą uchylenia tymczasowego aresztowania. Pozyskiwanie osób chcących współpracować z organami ścigania to także jeden z powszechniejszych sposobów przeciwdziałania przestępczości zorganizowanej.

Rola społeczeństwa: Jak społeczeństwo może pomóc w zwalczaniu tego typu przestępczości?

Przede wszystkim społeczeństwo powinno uważać na ewentualne nieświadome uczestnictwo w grupie przestępczej. Powinno się także zaprzestać korzystania z usług świadczonych przez takie grupy, na przykład poprzez kupowanie papierosów i alkoholu tylko z legalnych źródeł, nie korzystanie z gier hazardowych w nieautoryzowanych punktach. W przypadku wiedzy o działalności takiej grupy, obywatele powinni także zawiadomić o tym organy ścigania i złożyć zeznania zgodne z prawdą.

Podsumowanie

Pomimo działań służb w Polsce nadal istnieje spora liczba zorganizowanych grup przestępczych. Pomimo zagrożenia nawet 20 lat pozbawienia wolności, przy kierowaniu grupą przestępczą, nadal kolejne osoby decydują się na ich zakładanie. Wielokrotnie wykorzystują przy tym zupełnie nieświadome osoby, jedynie dla uzyskania większych korzyści lub uniknięcia odpowiedzialności. Procesy o tego typu przestępstwa są czasochłonne, wymagają dużego zaangażowania i sporej wiedzy. Celem realizacji prawa do obrony w sposób maksymalnie korzystny, warto skorzystać z pomocy obrońcy, zlecić reprezentację w postępowaniu karnym. Adwokat nie tylko podpowie, w jaki sposób działać, ale także podejmie wszystkie prawem dozwolone działania, pozwalające uzyskać korzystniejszy wyrok.

Obronę przeciwko oskarżeniu o udział w zorganizowanej grupie przestępczej należy podjąć możliwie szybko, najlepiej zaraz po zatrzymaniu lub po postawieniu zarzutów. W przypadku potrzeby pomocy w sprawie grupy przestępczej zachęcamy do kontaktu z Kancelarią również za pośrednictwem formularza ”porady  prawne online”.