Obowiązek alimentacyjny na byłego małżonka – uchylenie, wygaśnięcie
Polski ustawodawca w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym uregulował instytucję alimentów dla byłego małżonka. Dzisiejszy artykuł odpowie na pytanie ile mniej więcej wynoszą alimenty na małżonka, kiedy płaci się alimenty oraz jak długo płaci się alimenty na byłą żonę lub byłego męża. Podpowiemy także w jaki sposób znieść alimenty na byłą żonę lub męża.
O wygaśnięciu obowiązku alimentacyjnego na byłego małżonka stanowi art. 60 §3 k.r.i.o., który to przewiduje dwie możliwości jego wygaśnięcia.
Alimenty na byłego małżonka wygasają przede wszystkim wtedy, kiedy małżonek uprawniony do otrzymywania alimentów zawrze kolejny związek małżeński. Obowiązek ten wygasa wraz z dniem zawarcia nowego małżeństwa. Tym samym obowiązek utrzymania przechodzi na kolejnego małżonka. Warto dodać, że obowiązek ten wygasa niezależnie od tego, czy był nałożony na małżonka winnego rozwodu, czy też na małżonka nie będącego winnym rozpadu małżeństwa.
Kolejną sytuacją jest upływ 5 lat od orzeczenia rozwodu. Sytuacja ta dotyczy osób, które uzyskały wyrok rozwodowy, w którym nie były wskazane jako wyłącznie winne rozpadowi małżeństwa lub nie wskazano, że rozwód nastąpił z winy obojga stron.
Natomiast uchylenie się od wykonywania obowiązku alimentacyjnego uregulowane jest w art. 1441 k.r.i.o. Zgodnie z tym przepisem do uchylenia obowiązku alimentacyjnego może dojść, kiedy żądanie alimentów na byłego małżonka jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Oznacza to, że doszło do sytuacji, w której osoba zobowiązana do alimentów pozostaje w oczywiście gorszej sytuacji majątkowej od osoby uprawnionej do otrzymywania świadczeń. Przykładem sprzeczności dalszego zobowiązania alimentacyjnego z zasadami współżycia społecznego jest sytuacja, w której uprawniony małżonek od wielu lat żyje w związku z inną osobą, z nią prowadzi wspólne gospodarstwo domowe, celowo nie zawierając kolejnego związku małżeńskiego, aby nie utracić uprawnienia do alimentów od byłego małżonka.
Należy dodać, że jeżeli nie wystąpią powyższe okoliczności, może dojść do sytuacji, w której alimenty na byłego małżonka będziemy płacić dożywotnio. Dlatego już w czasie procesu rozwodowego, warto zwrócić uwagę na kwestie alimentów na byłego małżonka i skorzystać z pomocy adwokata od spraw rodzinnych.
Obowiązek alimentacyjny wobec byłego małżonka, podobnie jak w przypadku alimentów na dzieci, wiąże się z koniecznością regulowania comiesięcznych świadczeń pieniężnych dla byłej żony lub męża.
W praktyce, Sąd w wyroku rozwodowym określa konkretną kwotę, jaką były małżonek każdego miesiąca musi płacić. Ustalona kwota alimentów ma najczęściej zrekompensować obniżenie poziomu życia, do jakiego doszło wskutek orzeczenia rozwodu. Warto nadmienić, że miesięczna kwota powinna odpowiadać potrzebom byłego małżonka oraz możliwościom zarobkowym zobowiązanego.
Alimenty od byłego małżonka należą się przede wszystkim wtedy, kiedy:
Żeby dobrze zrozumieć powyższą problematykę należy wyjaśnić jaka jest różnica pomiędzy niedostatkiem, a istotnym pogorszeniem sytuacji majątkowej.
Przez niedostatek należy rozumieć sytuację, w której dany małżonek nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, to znaczy nie posiada środków na podstawowe produkty. Jest to sytuacja zbliżona do ubóstwa. Oznacza, że małżonek musi rezygnować z poszczególnych swoich potrzeb, aby móc przeżyć.
Istotne pogorszenie sytuacji majątkowej przejawia się natomiast istotną zmianą w zakresie możliwości finansowych małżonka na swoje comiesięczne potrzeby. Oczywiście mowa tutaj o sytuacji, w której małżonek po orzeczeniu rozwodu posiada mniej środków na własne utrzymanie, niż przed rozwodem. Zmiana w wysokości finansów jakimi małżonek dysponował przed rozwodem, a jakimi dysponuje po rozwodzie musi być zauważalna, widoczna na pierwszy rzut oka. W tym przypadku nie ma potrzeby wykazywania, że byłemu małżonkowi brakuje środków na życie. Należy wykazać wyłącznie, że zmiana jest istotna oraz zauważalna. Jako przykład takiej sytuacji można wskazać dużą dysproporcję między zarobkami każdego z dotychczasowych małżonków, znaczną dysproporcję w posiadanym majątku, czy też konieczność wynajęcia mieszkania z uwagu na opuszczenie nieruchomości należącej do jednego z małżonków.
Głównymi przesłankami przy orzekaniu o alimentach na rzecz małżonka jest niedostatek lub istotne pogorszenie sytuacji majątkowej małżonka. Dopiero po stwierdzeniu, że jedna z tych okoliczności zachodzi, sąd przechodzi do badania potrzeb małżonka uprawnionego oraz możliwości zarobkowych i majątkowych małżonka zobowiązanego. Po ustaleniu powyższych danych, sąd ustala wysokość świadczeń alimentacyjnych.
Często spotykamy się z pytaniami, kiedy żona płaci alimenty na męża? Odpowiedź jest identyczna, jak przy sytuacji, kiedy były mąż płaci alimenty na rzecz byłej żony. Przesłanki są identyczne – podstawy do wyliczenia potrzeb małżonka uprawnionego oraz możliwości zarobkowych małżonka zobowiązanego.
Przy orzekaniu alimentów na rzecz męża lub żony, jeżeli były małżonek znalazł się w niedostatku, sąd bierze pod uwagę usprawiedliwione potrzeby uprawnionego oraz możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. Po analizie powyższych danych, sąd odpowiada na pytanie, ile powinny wynosić alimenty na żonę lub męża.
Podobnie, jeżeli po stronie jednego z małżonków doszło do istotnego pogorszenia sytuacji materialnej wskutek orzeczonego rozwodu, to również sąd bada usprawiedliwione potrzeby uprawnionego oraz możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. Sąd wtedy też rozważa, jaka kwota alimentów byłaby odpowiednia, aby małżonek niewinny rozpadowi małżeństwa nie odczuł pogorszenia swojej sytuacji majątkowej.
Często otrzymujemy wprost pytanie, ile wynoszą alimenty? Nie da się na tak postanowione pytanie jednoznacznie odpowiedzieć. Zależy to od wielu czynników i wymagana jest konkretna analiza danej sprawy oraz sytuacji finansowej każdego z małżonków. Zalecamy wtedy, aby udać się do adwokata i zasięgnąć fachowej porady na temat naszej sytuacji.
Niestety nie ma możliwości, aby zrzec się alimentów od byłego małżonka.
W takim wypadku, jak znieść alimenty na byłą żonę? W celu zakończenia obowiązywania alimentów na byłą żonę lub byłego męża należy wszcząć postępowanie sądowe o uchylenie obowiązku alimentacyjnego. Jest to jedyna dopuszczalna forma uznania przez byłego małżonka, że rzeczywiście alimenty się już nie należą. W odpowiedzi na pozew o uchylenie lub wygaśnięcie obowiązku małżeńskiego była żona może uznać powództwo, wówczas dojdzie do zakończenia obowiązku.
Na co dzień bardzo rzadko zdarza się jednak, aby były małżonek uznał powództwo o uchylenie lub wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego. Zazwyczaj są to procesy długotrwałe, skomplikowane i wymagające dużego zaangażowania, a także odpowiedniego wcześniejszego przygotowania.
Jeżeli zastanawiacie się Państwo jak znieść alimenty na byłą żonę lub byłego męża, to zalecamy skonsultować sytuację z adwokatem. Po analizie sprawy adwokat dokona oceny, czy zaszły przesłanki do uchylenia lub wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego. Dzięki temu Klient upewni się, czy są podstawy do wystąpienia z powództwem do Sądu, a także ograniczy ryzyko pokrycia wysokich kosztów procesu, w przypadku oddalenia powództwa.
Obowiązek alimentacyjny wobec byłego małżonka, zgodnie z art. 60 §3 k.r.o. wygasa, kiedy małżonek uprawniony do alimentów zawrze nowe małżeństwo. Jest to sytuacja kategoryczna i polski ustawodawca nie przewidział odstępstw. Wiąże się to z tym, że od tej chwili obowiązek utrzymania tej osoby spoczywa na nowym małżonku.
Zgodnie z tym przepisem, obowiązek alimentacyjny wygasa także po upływie 5 lat od orzeczenia rozwodu, jeżeli małżonek zobowiązany do świadczenia alimentacyjnego nie został uznany za winnego rozkładu pożycia małżeńskiego.
Jednakże, na żądanie uprawnionego sąd może przedłużyć ten okres na dalszy czas. W takiej sytuacji małżonek uprawniony do świadczeń musi wykazać sądowi wyjątkowe okoliczności, które uzasadniają dalsze trwanie obowiązku alimentacyjnego. Sąd w wyroku przedłużającym powyższy okres może wskazać datę, do której przedłuża czas trwania obowiązku alimentacyjnego. Sąd nie jest jednak zobowiązany do określania tej daty. Jeżeli nie zostanie oznaczona konkretna data wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego, może on trwać nawet dożywotnio.
Aby przestać płacić alimenty na byłego męża lub byłą żonę należy wytoczyć powództwo o uchylenie lub o wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego przed sądem rejonowym miejsca, w którym uprawniony do alimentów przebywa. W pozwie należy wskazać wszelkie okoliczności, które przemawiają za koniecznością zniesienia obowiązku alimentacyjnego. Po zakończeniu postępowania, sąd w wyroku oznaczy kiedy świadczenie alimentacyjne wygasło lub zostało uchylone. Od tego dnia nie ma już konieczności płacenia alimentów na byłego męża lub byłą żonę po rozwodzie.
Jeżeli małżonek zobowiązany do płacenia alimentów sam z siebie zaprzestanie ich uiszczania, drugi małżonek może złożyć wniosek o wszczęcie i prowadzenie postępowania egzekucyjnego. Oznacza to, że sprawa trafi do komornika i to on będzie egzekwował alimenty. Niealimentacja jest także przestępstwem, określonym w art. 209 k.k. W przypadku dłuższego niepłacenia alimentów, może zostać wszczęte także postępowanie karne.
Jak już wyżej pisaliśmy, jeżeli osoba zobowiązana do alimentów nie została uznana za winną rozwodowi, to jej obowiązek płacenia alimentów na małżonka wygasa z upływem 5 lat od orzeczenia rozwodu. Jeżeli jednak wystąpią tak zwane wyjątkowe okoliczności, sąd może przedłużyć ten termin na dalszy okres. Niestety przepisy nie precyzują na jak długo można przedłużyć ten okres, ani nie regulują tego, czy przedłużenie takie jest jednorazowe. Zależy to przede wszystkim od okoliczności danej sprawy. Sąd może przedłużyć okres alimentacji o oznaczony czas, ale może także nie określać terminu zakończenia obowiązku alimentacyjnego.
Co jednak należy rozumieć pod pojęciem wyjątkowych okoliczności? Są to przede wszystkim sytuacje, w których uprawniony do alimentów dalej pozostaje w ciężkiej sytuacji majątkowej spowodowanej rozwodem, tj. cierpi na ciężką chorobę, nie jest w stanie podjąć zatrudnienia, nie ma środków do życia. Jednocześnie, sytuacja majątkowa małżonka zobowiązanego do alimentów musi być o wiele lepsza, tzn. cechuje się dostatkiem finansowym lub obszernym majątkiem.
Co do zasady polski system prawa rodzinnego przewiduje wyłącznie alimenty w formie finansowej. Rozróżniamy kilka kategorii obowiązku alimentacyjnego, wśród których można wymienić:
Warto dodać, że alimenty w formie rzeczowej mogą być realizowane wyłącznie wtedy, kiedy tak uzgodnią rodzice dziecka. Jest to forma porozumienia pozasądowego, gdzie jeden z rodziców łoży na dziecko w formie dostarczania produktów spożywczych, zakupu odzieży, opłacania korepetycji itp. Takie porozumienia są niemal niespotykane w praktyce.
Dodatkowo, regulacja taka możliwa jest tylko wtedy, kiedy nie orzeczono o obowiązku alimentacyjnym wobec danego dziecka.
Co do zasady, pozostawanie w nowym związku partnerskim nie wyklucza konieczności płacenia alimentów na byłego małżonka. Mówiąc inaczej, pozostawanie w jednym gospodarstwie domowym z nowym partnerem nie jest bezpośrednim powodem zniesienia obowiązku alimentacyjnego. Może jednak stanowić to podstawę do ustalenia, że dalsze alimenty będą sprzeczne z zasadami współżycia społecznego lub że doszło do takiej zmiany stosunków, która uzasadnia uchylenie obowiązku alimentacyjnego.
Osoby potrzebujące w pomocy w uchyleniu lub wygaśnięciu obowiązku alimentacyjnego zachęcamy do kontaktu z naszą Kancelarią za pośrednictwem formularza kontaktowego, Szczegółowo zweryfikujemy Państwa sytuację oraz pomożemy rozwiązać problem z alimentami na rzecz byłego małżonka.
Kancelaria Adwokacka Adwokat Lidia Kunicka oferuje Państwu możliwość skorzystania z usług za pośrednictwem Internetu, bez konieczności wizyty w siedzibie Kancelarii we Wrocławiu lub Jeleniej Górze.
Porady skierowane są głównie do osób, które w wygodny, prosty i szybki sposób chcą uzyskać poradę prawną, opinię prawną lub sporządzić pismo procesowe drogą elektroniczną.
Kancelaria Adwokacka Adwokat Lidia Kunicka
Zapraszamy do siedziby głównej we Wrocławiu oraz filii w Jeleniej Górze
Adwokat Lidia Kunicka jest członkiem
Izby Adwokackiej we Wrocławiu
Klienci indywidualni
Klienci biznesowi
Lokalizacje
