Pierwsze kroki w ustaleniu kontaktów z dzieckiem

Z tego artykułu dowiesz się m. in. w jaki sposób można ustalić kontakty z dzieckiem, jakie czynności należy podjąć do uregulowania kontaktów z dzieckiem oraz w jaki sposób reagować, kiedy są one utrudniane. Wiedza z niniejszego artykułu jest niezbędna dla prawidłowego złożenia wniosku o ustalenie kontaktów z dzieckiem. W przypadku dalszych wątpliwości, warto skonsultować swoją sprawę indywidualnie z adwokatem.

Najczęściej konieczność ustalenia kontaktów z dzieckiem powstaje po rozstaniu rodziców, bądź na tle innych konfliktów rodzinnych i wynika ze sprzecznych relacji oraz braku porozumienia pomiędzy rodzicami dziecka. Na samym początku należy ustalić, w jaki sposób chcemy, aby te kontakty zostały uregulowane oraz czy proponowana przez nas częstotliwość kontaktów jest zgodna z dobrem i potrzebami dziecka. Ustalone kontakty nie powinny kolidować także z obowiązkiem szkolnym dziecka i innymi zajęciami. Dzieje się tak ponieważ, w postępowaniu o ustalenie kontaktów z dzieckiem, sąd bowiem będzie miał na uwadze, aby dobro dziecka nie zostało w żaden sposób naruszone. 

Należy znać także adres zamieszkania dziecka. Jest to istotne, gdyż miejsce zamieszkania dziecka wskazuje wnioskodawcy, w jakim sądzie należy złożyć wniosek o ustalenie kontaktów z dzieckiem. 

Postępowanie dotyczące kontaktów często bywa trudne i wyczerpujące, zarówno dla rodzica, jak i dla dziecka. Bywa tak, że rodzice nie rozumieją, na czym polega dobro dziecka i kierują się wyłącznie wolą częstego spotkania z dzieckiem, nie rozumiejąc jego potrzeb. Warto wtedy skorzystać z pomocy profesjonalisty, który wytłumaczy czym jest dobro dziecka oraz w jaki sposób można ustalić kontakty z małoletnim, aby były one adekwatne do wieku i potrzeb dziecka. 

Wniosek o ustalenie kontaktów z dzieckiem 

Ustalenie kontaktów z dzieckiem odbywa się w trybie postępowania nieprocesowego, a więc w trybie zainicjowanym wnioskiem. Sam wniosek powinien czynić zadość ogólnym wymaganiom formalnym dla każdego pisma procesowego (wskazanym w art. 126 k.p.c.), jak również spełniać wymagania wskazane co do pozwu (wskazane w art. 187 k.p.c.). Należy jednak pamiętać o istotnej zmianie – zamiast powoda, składający wniosek wskazuje wnioskodawcę, a zamiast pozwanych należy wskazać wszystkie osoby zainteresowane w sprawie. 

W treści wniosku o ustalenie kontaktów z dzieckiem należy wskazać:

• żądanie ustalenia kontaktów z dzieckiem, 
• dane dziecka i osoby zobowiązanej do kontaktów,
• dowody na pokrewieństwo pomiędzy dzieckiem, a osobą, której wniosek dotyczy,
• propozycję realizowanych kontaktów. 

Istotnym jest, aby uzasadnić potrzebę ustalenia kontaktów z dzieckiem, jak również wskazać, dlaczego proponowana częstotliwość, sposób oraz rodzaj kontaktów są zgodne z dobrem dziecka.

We wniosku możemy również wnieść dodatkowy wniosek, aby sąd zabezpieczył kontakty z dzieckiem na czas trwania postępowania. Oznacza to, że sąd może wydać postanowienie i wskazać, iż w czasie trwania postępowania o ustalenie kontaktów z dzieckiem, będą mogły być one realizowane w sposób określony w ww. postanowieniu. Z kolei brak stosownego wniosku o zabezpieczenie spowoduje, że ustalone kontakty będą wykonywane dopiero wydaniu przez Sąd merytorycznego postanowienia. 

Jakie dokumenty należy załączyć do wniosku? 

Do wniosku o ustalenie kontaktów z dzieckiem należy dołączyć przede wszystkim dokumenty, które będą wskazywać na pokrewieństwo pomiędzy dzieckiem, a osobą, której wniosek dotyczy. Zazwyczaj jest to odpis aktu urodzenia dziecka. Ponadto do wniosku warto dołączyć inne dowody wskazują chociażby na fakt braku porozumienia między rodzicami w zakresie kontaktów. 

Wniosek podlega opłacie stałej, której dowód uiszczenia powinien być przedstawiony przy wniosku. Wedle ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, opłata ta wynosi 100,00 złotych. Może zostać uiszczona przelewem bankowym na rachunek sądu, w którym sprawa ma się toczyć lub też zostać uiszczona w znakach sądowych. 

Natomiast w przypadku, kiedy wniosek miałby zmieniać dotychczasowe ustalenie kontaktów z małoletnim, należy pamiętać o przedstawieniu poprzedniego postanowienia ustalającego kontakty z dzieckiem. Podobnie w sytuacji, kiedy rodzice chcą uregulować kontakty z dzieckiem po rozwodzie, gdy dotychczas na zgodne żądanie stron takiego uregulowania nie było. Wtedy należy do wniosku dołączyć wyrok sądu, w którym orzeczono rozwód pomiędzy rodzicami dziecka. Jeżeli w trakcie rozwodu kontakty z dzieckiem były uregulowane przez rodziców pisemnym porozumieniem, to o takim dokumencie także należy pamiętać. 

Przed złożeniem wniosku o ustalenie kontaktów z dzieckiem, warto zasięgnąć porady profesjonalisty, który przygotuje wniosek lub sprawdzi, czy pismo zawiera niezbędne dane oraz dokumenty. Sprzyja to nie tylko szybkości postępowania, ale przede wszystkim zwiększa szansę na satysfakcjonujące rozstrzygnięcie sprawy widzeń z małoletnim. 

Przebieg sprawy o ustalenie kontaktów z dzieckiem 

Sprawę o ustalenie kontaktów z dzieckiem może zapoczątkować każdy z rodziców, jeżeli uważa, że kontakty są obecnie nierealizowane, utrudniane, niewłaściwie realizowane lub też że poprzednie rozstrzygnięcie stało się nieaktualne. 

Postępowanie rozpoczyna skierowanie wniosku o ustalenie kontaktów z dzieckiem do sądu właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka. Następnie, odpis wniosku przesyłany jest do uczestnika postępowania, który może się odnieść do treści wniosku i zaprezentować swoją propozycję co do ustalenia kontaktów z dzieckiem. Sąd wyznacza rozprawę, na której będzie przeprowadzał dowody przydatne dla rozwiązania sprawy, w tym przesłucha świadków. Po zakończeniu postępowania dowodowego Sąd wysłucha każdego z rodziców. 

Warto dodać, że sprawa o ustalenie kontaktów z dzieckiem może zakończyć się ugodą zawartą między rodzicami. Gdy dojdzie do zawarcia ugody, taka forma porozumienia zastępuje orzeczenie w sprawie i ma moc wiążą taką samą jak postanowienie. W przypadku braku porozumienia, sąd wyda postanowienie, w którym określi sposób realizacji kontaktów z małoletnim. W przypadku, kiedy jedna ze stron nie jest zadowolona z wydanego orzeczenia, ma prawo złożyć apelację do sądu odwoławczego. Sądem tym jest sąd okręgowy, właściwy dla położenia sądu rejonowego przed, którym uprzednio toczyła się sprawa. 

Czy dziecko może odmówić kontaktów z rodzicem 

Ustawodawca wskazał w art. 113 k.r.i.o, iż dziecko oraz rodzic posiadają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów. Nie zawsze jednak kontakt ten musi być realizowany w formie osobistych widzeń. Może być on telefoniczny, internetowy, korespondencyjny. 

Przed skierowaniem wniosku o ustalenie kontaktów, rodzic powinien znać potrzeby swojego dziecka w zakresie kontaktów i wiedzieć jaki jest stosunek dziecka do kontaktów. W przypadku kategorycznej odmowy dziecka na realizację ustalonych kontaktów, należy spróbować odszukać w czym leży problem. Niejednokrotnie okazuje się, że dziecko pozostaje pod wpływem jednego z rodziców i nie chce widzieć się z drugim rodzicem. W takim przypadku rodzice powinni dojść do wzajemnego porozumienia i zapewnienia możliwości realizowania kontaktów przez drugą stronę. W przypadku kontaktów z dzieckiem po rozwodzie rodziców, niechęć dziecka w zakresie realizacji kontaktów może być spowodowana niezadowoleniem z rozstania rodziców. W takiej sytuacji warto w pierwszej kolejności zastanowić się nad możliwością odbycia terapii wraz z dzieckiem, w celu naprawienia zaburzonych relacji.

Kontakty z dzieckiem po rozwodzie rodziców 

Kiedy dochodzi do rozwodu osób mających małoletnie dzieci, sąd orzekający o rozwodzie ma obowiązek ustalić również kontakty rodziców z dziećmi. Stanowi o tym art. 58 §1 k.r.i.o. Podobnie, w przypadku orzeczenia separacji pomiędzy rodzicami małoletniego. Natomiast małżonkowie mogą zawrzeć pisemne porozumienie, gdzie ustalą kontakty z dzieckiem po rozwodzie. Jeżeli przedstawione porozumienie jest zgodne z dobrem dziecka, sąd orzekający rozwód uwzględni je w orzeczeniu kończącym postępowanie. Wyjątkiem jest sytuacja, gdzie sąd nie orzeka o kontaktach w postępowaniu o rozwód. Może mieć to miejsce wyłącznie gdy strony postępowania wyrażą na to zgodę. 

Po rozwodzie rodzice powinni realizować kontakty z dzieckiem zgodnie z wyrokiem rozwodowym lub zawartym porozumieniem. W przypadku konfliktów w realizacji ustalonych kontaktów z dzieckiem, każdy z rodziców może złożyć do sądu wniosek o zmianę rozstrzygnięcia w zakresie realizacji spotkań z dzieckiem. 

Utrudnianie kontaktów z dzieckiem 

Utrudnianie kontaktów z dzieckiem jest zjawiskiem występującym najczęściej, gdy pomiędzy rodzicami dziecka istnieje konflikt. Dobro dziecka w takiej sytuacji schodzi na drugi plan – kontakt z małoletnim traktowany jest jako swojego rodzaju „karta przetargowa”. Przykładem takich zdarzeń jest niewydawanie dziecka na wizyty i tłumaczenie, że dziecko jest kolejny raz chore, albo nie chce się widzieć z rodzicem. Mówiąc inaczej, utrudniania kontaktów z dzieckiem to tzw. alienacja rodzicielska. 

W celu walki z alienacją rodzicielską, ustawodawca w art. 59815 §1 k.p.c. ustanowił specjalny tryb postępowania zmierzający do zobowiązania drugiego z rodziców dziecka do realizacji ustalonych kontaktów. Omawiany artykuł stanowi, że w sytuacji gdy rodzic, u którego zamieszkuje dziecko, utrudnia kontakty drugiego rodzica z dzieckiem, sąd może zagrozić temu rodzicowi nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej za każdy niezrealizowany kontakt. W przypadku, gdy wcześniejsza groźba okaże się nieskuteczna i pomimo to nie będzie dochodziło do kontaktów, sąd na wniosek rodzica może nakazać zapłatę, zgodnie z dotychczasową groźbą.

Grzywna za nierealizowanie kontaktów 

Podobna regulacja do powyższej, odnosi się również do braku realizacji kontaktów rodzica niezamieszkującego z dzieckiem. Mianowicie, w przypadku, kiedy rodzic zobowiązany do spotkań z małoletnim nie respektuje zapadłego rozstrzygnięcia – nie przybywa na spotkania  lub przychodzi w zupełnie innych godzinach niż ustalono, sąd opiekuńczy może tej osobie zagrozić nakazaniem zapłaty określonej kwoty. Jeżeli rodzic ten dalej nie będzie realizować kontaktów w prawidłowy sposób sąd nakaże zapłatę oznaczonych kwot za każdy niezrealizowany kontakt. Takie działania ustawodawca również kwalifikuje jako zachowania utrudniające kontakty z dzieckiem, a na pewno działania sprzeczne z dobrem dziecka. 

W tym przypadku do wszczęcia ww. procedury również konieczny jest wniosek zainteresowanego rodzica. 

W przypadku konieczności skierowania takiego wniosku do sądu opiekuńczego, warto jest skorzystać z porady profesjonalnego pełnomocnika. Doświadczony adwokat wskaże, jakie zachowania drugiego rodzica należy określić we wniosku oraz w jaki sposób uzasadnić swój wniosek. Dopilnuje również, aby zostały zachowane wszelkich wymogi formalne pisma procesowego.

Alimenty a kontakt z dzieckiem

Niejednokrotnie rodzic, któremu utrudniane są kontakty z dzieckiem, pragnie w pewien sposób wymusić na drugim rodzicu realizację ustalonych spotkań. Zdarza się, że osoby zobowiązane do płacenia alimentów, próbując wymusić spotkanie z dzieckiem, zaprzestają ich płacenia. Praktyka ta jednak jest niezgodna z prawem, a w dodatku takie działania rodzica godzą w dobro małoletniego. Obowiązek alimentacyjny nie ustaje, ani też nie ulega zawieszeniu, kiedy ustalone kontakty rodzica z dzieckiem są utrudniane lub w ogóle nierealizowane. Każdy z rodziców ma prawo i obowiązek spotykania się z dzieckiem, jednak bezwzględnym obowiązkiem rodzica jest utrzymanie dziecka. Dlatego, też nawet w przypadku kiedy kontakty nie są realizowane, rodzic zobowiązany jest do świadczenia alimentacyjnego na rzecz małoletniego. 

Jak już była mowa powyżej, w przypadku gdy ustalone kontakty z dzieckiem są utrudniane lub nierealizowane, można wszcząć procedurę mającą na celu nałożenie sankcji pieniężnej za naruszenie obowiązków i wpływać w ten sposób na prawidłową realizację ustalonych kontaktów z dzieckiem. Należy pamiętać, że bez prawomocnego orzeczenia sądu, rodzic jest zobowiązany do uiszczania świadczenia alimentacyjnego w dotychczasowej wysokości.

Celem niezwłocznego podjęcia czynności zmierzających ustalenia kontaktów rodzica z dzieckiem lub ich skutecznego egzekwowania, zachęcamy do kontaktu z Kancelarią również za pośrednictwem formularza „porady prawne online”.