Rozliczenia majątkowe przy związku partnerskim

W dzisiejszych czasach wiele osób żyje ze sobą przez kilka lub nawet kilkanaście lat nie zawierając związku małżeńskiego. W tym czasie dokonują zakupu nieruchomości, samochodów, laptopów i inne podobnych rzeczy codziennego użytku. Co natomiast zrobić gdy dojdzie do rozstania partnerów? W jaki sposób dokonać podziału majątku bez ślubu? Czy w konkubinacie w ogóle możliwy jest podział majątku? Na te i na wiele innych pytań odpowiemy w dzisiejszym wpisie.

Co to jest konkubinat i jakie ma znaczenie w kontekście podziału majątku?

Przez konkubinat należy rozumieć związek dwóch osób pozostających we wspólnym pożyciu bez zawierania związku małżeńskiego. Konkubinat potocznie nazywany jest także związkiem partnerskim. Rzeczą absolutnie normalną jest zakupów przez partnerów, w trakcie trwania konkubinatu różnych przedmiotów, takich jak samochody, nieruchomości, drogi sprzęt elektroniczny itp. Jednak gdy partnerzy zdecydują się na rozstanie, po zakończeniu związku, konieczny staje się podział majątku w konkubinacie. Potocznie mówiąc byli partnerzy muszą dokonać podziału rzeczy kupionych w trakcie konkubinatu, tak aby każdy z nich otrzymał jakiś przedmiot lub rekompensatą finansową.

Czym jest konkubinat i jakie są jego cechy?

W praktyce konkubinat oznacza, że osoby w nim pozostające: 

• wspólnie zamieszkują,
• istnieje między nimi więź uczuciowa, intymna i finansowa,
• wspólnie planują przyszłość,
• wspólnie podejmują istotne decyzje.

Jakie są różnice między konkubinatem a małżeństwem?

Konkubinat z definicji jest związkiem nieformalnym, który dotychczas nie doczekał się odrębnej regulacji prawnej w naszym ustawodawstwie. Dlatego też, osoby pozostające w takim związku są niezależne od siebie w znaczeniu prawnym. Oznacza to, że taki związek partnerski może być zawarty w dowolnym momencie, zaś rozwiązanie związku jest następstwem decyzji partnerów i nie wymaga wydania żadnej decyzji formalnej. 

Odmiennie jest w przypadku małżeństwa. Strony zawierając związek małżeński składają oświadczenia woli o wstąpieniu w związek przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego, bądź przed księdzem. Podobnie, aby formalnie zakończyć związek małżeński, o rozwodzie musi orzec sąd. Małżeństwo jest więc związkiem bardziej sformalizowanym, którego nie można dowolnie i szybko rozpocząć i zakończyć.

Czy w konkubinacie obowiązuje podział majątku?

Jeśli dwoje partnerów stało się właścicielami rzeczy lub nieruchomości, każdemu z byłych konkubentów przysługuje prawo do wszczęcia postępowania o zniesienie współwłasności. Jest to swojego rodzaju podział majątku w konkubinacie. Odbywa się on na zbliżonych zasadach jak w przypadku podziału majątku byłych małżonków.

Jakie są zasady dotyczące podziału majątku w konkubinacie?

Osoby pozostające w konkubinacie nie korzystają z ochrony prawnej, jaką ustawodawca przewidział dla małżeństw! W przypadku konkubinatu króluje zasada, że ta osoba, która kupowała i sfinansowała daną rzecz jest jej właścicielem. Duże znaczenie ma to, z jakich i czyich środków finansowano zakup poszczególnych rzeczy. To głównie na tej podstawie sąd będzie ustalał, czy dany przedmiot stanowi współwłasność konkubentów, czy też własność jednego konkubenta.

Jakie są zasady dotyczące podziału majątku w konkubinacie i jakie są różnice z małżeństwem?

Największą różnicą pomiędzy podziałem majątku w konkubinacie, a w małżeństwie jest to, że w przypadku małżeństwa co do zasady istnieje wspólność majątkowa. Mówiąc inaczej, istnieje domniemanie, że wszystko co zostało nabyte w trakcie związku małżeńskiego jest wspólne. Ewentualnie małżonek może udowodnić, że dany przedmiot został nabyty do jego majątku osobistego i jest on jego wyłącznym właścicielem. Naturalnie sytuacja wygląda odmiennie gdy w małżeństwie panuje ustrój rozdzielności majątkowej, wówczas każdy z majątków nabywa przedmioty dla siebie.  

W konkubinacie jest odwrotnie. Tutaj należy udowodnić, jakie konkretnie przedmioty zostały zakupione wspólnie i w jakich udziałach.

Ponadto w małżeństwie przyjmuje się, że udziały każdego z małżonków w majątku wspólnym są równe. Oczywiście każdy z małżonków może domagać się innego ustalenia, ale co do zasady przyjmuje się równość udziałów. Inaczej jest w przypadku podziału majątku w związku partnerskim. Tutaj nie istnieje domniemanie równych udziałów. Należy dokładnie udowodnić kto i jaki miał udział w budowaniu majątku wspólnego konkubentów. 

Podział majątku w konkubinacie po rozstaniu

Każdy z partnerów pozostających w konkubinacie ma prawo do rozliczenia finansowego z drugim partnerem. Nakłady poczynione przez każdego z konkubentów winny zostać rozliczone, jak również podziałowi powinny podlegać rzeczy kupione przez konkubentów wspólnie.
Natomiast w praktyce podział ten jest niezwykle ciężki. Następuje zaraz po rozstaniu, kiedy każdy z byłych partnerów żywi do siebie urazę za rozpad związku, a ponadto jak już zostało wspomniane powyżej, brak jest przepisów prawnych wprost odnoszących się do związku partnerskiego.

Jak przebiega podział majątku w konkubinacie po rozstaniu?

Podział majątku konkubentów po rozstaniu może zostać przeprowadzony sądownie lub pozasądownie. Jeżeli byli partnerzy są zgodni co do składników ich majątku wspólnego, ich wartości oraz co do sposobu podziału, to mogą pozasądownie podzielić się tym majątkiem. 

Istotne jest także, że jeżeli w skład majątku wspólnego nie wchodzi nieruchomość, to podział ten może zostać przeprowadzony nawet w drodze pisemnej umowy stron. Jeżeli jednak do podziału jest nieruchomość, wówczas konieczne jest zawarcie umowy w formie aktu notarialnego. 

Jeżeli co do którejkolwiek z powyższych kwestii istnieje spór, konieczne staje się wszczęcie sprawy sądowej.  

Z uwagi na skomplikowany charakter spraw o podział majątku i zawiłości prawne, niezbędne jest wsparcie osób posiadających wiedzę i mających możliwość spojrzenia na część problemów z innej perspektywy. Dobry adwokat doradzi, od czego zacząć i jak przeprowadzić podział majątku, aby interesy jego klienta były dobrze zabezpieczone.

Jakie są obowiązki i prawa konkubentów w kontekście podziału majątku?

Podstawowym prawem każdego konkubenta jest prawo do żądania podziału majątku powstałego w trakcie trwania konkubinatu. Obowiązki, w postaci np. spłaty drugiego z partnerów może orzec sąd kończąc postępowania o podział majątku w konkubinacie.

Jakie są różnice między podziałem majątku w konkubinacie a małżeństwie po rozstaniu?

Jak już wyżej wskazywano, podstawową różnicą w podziale majątku w konkubinacie i małżeństwa jest to, że w przypadku konkubinatu brak jest domniemania równych udziałów w majątku wspólnym. W przypadku podziału majątku małżonków, sąd jedynie na wniosek małżonków bada ewentualną nierówność ich udziałów w majątku wspólnym. Stąd postępowanie sądowe o podział majątku w przypadku konkubinatu różni się znacząco, ponieważ sąd będzie ustalał wysokość udziałów byłych partnerów w każdym przedmiocie.

 Jakie są konsekwencje prawne podziału majątku w konkubinacie?

Bywa często tak, że już dawno zakończono związek, a podział majątku dalej nie został przeprowadzony. Byłych partnerów dalej wiążą nieuregulowane kwestie finansowe. Stąd podstawową konsekwencją podziału majątku w konkubinacie jest wzajemne rozliczenie się. Jest to definitywne uregulowanie stosunków między byłymi partnerami pod względem finansowym, jak również ostateczne zakończenie wszelkich łączących ich więzi, szczególnie tych finansowych.

Jakie są skutki prawne podziału majątku w konkubinacie i jakie są różnice z małżeństwem?

Jak już wyżej wskazano, skutkiem podziału majątku jest ostateczne zakończenie związku partnerów. Takim samym skutkiem jest podział majątku małżonków. W zakresie konsekwencji dokonania podziału majątku w konkubinacie i małżeństwie następuje ostateczne rozliczenie.

Podsumowanie i wnioski dla osób będących w sytuacji rozstania w konkubinacie

Rozpad konkubinatu a podział majątku to bardzo ciężka sytuacja dla każdego człowieka. Wówczas warto skorzystać ze wsparcia profesjonalisty, tj. adwokata, który przeprowadzi nas przez trudny proces rozliczenia z byłym już partnerem. Dlatego, jeżeli zakończono konkubinat a podział majątku jest konieczny, warto udać się do adwokata, który krok po kroku wyjaśni nam jak postępować.
Przed rozpoczęciem procesu rozliczenia z byłym partnerem warto zgromadzić rachunki, faktury oraz umowy, z których wynikać będzie kto płacił za dany przedmiot. Pozwoli to na ustalenie własności danej rzeczy. Istotnym jest także to, aby przejrzeć historię rachunku bankowego, bowiem z niego także może wynikać z czyich środków jakie rzeczy były kupowane. 

Jeżeli zastanawiacie się Państwo nad podziałem majątku po ustaniu konkubinatu, a powyższy artykuł nie odpowiedział na wszelkie Państwa pytania, serdecznie zapraszamy bezpośredniego kontaktu z Kancelarią lub skorzystania z formularza ”porady prawne online”.