Kary sądowe za handel i posiadanie narkotyków

Przestępstwa narkotykowe są jednymi z najczęściej występujących przestępstw z jakim spotyka się na co dzień adwokat specjalizujący się w prawie karnym. Są to wielokrotnie sytuacje osób, które posiadają narkotyki na własny użytek lub ich ilość jest niewielka. Polskie prawo karne daje adwokatowi od spraw narkotykowych wiele możliwości, aby pomóc osobie oskarżonej przestępstwa narkotykowe, o czym szerzej opowiemy w dzisiejszym wpisie. 

W Polsce zabronione jest posiadanie każdej ilości narkotyków, a prawo karne przewiduje odpowiedzialność karną nawet za najdrobniejsze ilości środków odurzających. O tym przestępstwie narkotykowym stanowi art. 62 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, który w ustępie 1 przewiduje odpowiedzialność karną w postaci kary pozbawienia wolności do 3 lat. Z kolei jeżeli sprawca posiada większą ilość, oznaczoną przez ustawodawcę, jako znaczną ilość narkotyków, to podlega karze od 1 roku do 10 lat pozbawienia wolności. Natomiast w przypadku “mniejszej wagi” sprawcy może zostać wymierzona kara grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do jednego roku. Jak wynika z powyższego, posiadanie każdej ilości środków odurzających jest karane, im więcej tym odpowiedzialność jest surowsza. 

Najistotniejsze dla sprawcy przestępstwa narkotykowego jest prawidłowe ustalenie faktycznej ilości posiadanych narkotyków i odpowiednie zakwalifikowanie pod właściwy przepis. Dzieje się tak dlatego, że wśród sądów pojawiają się liczne rozbieżności w ustaleniu jaka ilość narkotyków odpowiada pojęciu “znacznej ilości”, a jaka może stanowić o “wypadku mniejszej wagi”. Ogólnie przyjętą regułą jest to, że ilość tych narkotyków powinna wystarczyć do odurzenia się kilkudziesięciu osób. 

Z racji braku jednoznacznej definicji pojęcia “mniejszej wagi” oraz “znacznej ilości narkotyków”, niezwykle istotny jest udział w sprawie adwokata od prawa karnego, który czuwa nad zgłaszaniem odpowiednich wniosków dowodowych oraz prawidłową kwalifikacją przestępstwa. Zaangażowanie dobrego adwokata, w sposób korzystny dla sprawcy, pozwoli na prawidłowe ustalenie ilości posiadanych narkotyków, co ma niebagatelne znaczenie w kontekście opisanej na wstępie odpowiedzialności karnej i jej wymiaru. 

Z kolei art. 59 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii opisuje przestępstwo udzielania narkotyków innym osobom w celu osiągnięcia korzyści. Prawo karne nie posługuje się wprost pojęciem “handel” i stanowi, że jest to sytuacja, kiedy jedna osoba udziela innej osobie narkotyków, ułatwia ich użycie lub nakłania do ich zażycia. Sprawca musi mieć na celu osiągnięcie korzyści (np. korzyści finansowych lub osobistych np: umorzenie długu). Co istotne, przytoczone rodzaje korzyści kwalifikowane są w ten sam sposób tj. nie ma znaczenia jakiego rodzaju korzyść sprawca osiąga z udzielenia narkotyku.

W przypadku handlu narkotykami, osoba może zostać skazana na karę pozbawienia wolności od roku do nawet 10 lat. Jeżeli narkotyki sprzedawane są osobie małoletniej, to kara jest jeszcze surowsza  i nie może być mniejsza niż 3 lata. 

Również i w przypadku przestępstwa związanego z handlem narkotykami, sąd może ustalić, że występuje tzw. „wypadek mniejszej wagi”.. W zakresie “wypadku mniejszej wagi” orzecznictwo polskich sądów przyjęło koncepcję przedmiotowo-podmiotową, co oznacza, że ilość sprzedanych narkotyków ma największe znaczenie przy ustalaniu wypadku mniejszej wagi. W dalszej kolejności należy wziąć pod uwagę okoliczności dotyczące sprawcy (jak np. dotychczasowy styl życia, warunki rodzinne itp.). Wszelkie te okoliczności muszą mieć charakter łagodzący, pozytywny dla sprawcy. Przyjmując omawiany “wypadek mniejszej wagi” sąd może orzec karę grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności od miesiąca do nawet 2 lat. Przyjęcie wypadku mniejszej wagi jest bardzo wymagające i niezbędne jest zaangażowanie dobrego adwokata od spraw narkotykowych. Jest to wyjątek, rzadko spotykany w orzeczeniach sądowych.

Warto dodać, że odmiennie uregulowano odpowiedzialność osoby, która udzieliła, ułatwiła, umożliwiła innej osobie użycie narkotyków bez osiągania korzyści. Jest to przestępstwo określone w art. 55 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Są to przede wszystkim sytuacje, w których jedna osoba przekazuje drugiej osobie narkotyk, częstuje narkotykiem lub przekazuje od innej osoby. Wiąże się to z bezpłatnym udostępnieniem narkotyku. Mówiąc inaczej sprawca z tytułu “przekazania” środka odurzającego nie osiąga żadnej korzyści majątkowej, ani osobistej. 

Zagrożenie karą za powyższe przestępstwo zostało wskazane w dalszej części niniejszego wpisu, jednak już teraz warto zaznaczyć, że jest ono znacząco niższe, niż w przypadku handlu narkotykami. 

Kary za udzielanie narkotyków 

Udzielanie narkotyków może odbywać się na dwa sposoby – pierwszy z nich do udzielanie tzw. odpłatne. Jest to sytuacja, w której sprawca osiąga korzyść majątkową lub osobistą ze sprzedaży narkotyków. O karach grożących za handel narkotyki wspominaliśmy już w pierwszej części niniejszego artykułu. 

Odmienną sytuacją jest natomiast, kiedy sprawca udziela innej osobie narkotyków nieodpłatnie. W przypadku ustalenia, że sprawca udzielił innej osobie środków odurzających bez osiągania korzyści majątkowej lub osobistej zagrożenie karą jest mniejsze. Za nieodpłatne udzielenie narkotyków grozi kara do 3 lat pozbawienia wolności. 

Jednak zaostrzenie kary następuje, kiedy narkotyki udzielane są małoletniemu, czyli osobie, która nie ukończyła 18 roku życia. Wtedy zagrożenie karą wynosi od 6 miesięcy do nawet 8 lat pozbawienia wolności. 

Kary za posiadanie narkotyków 

Jak już wyżej wskazano, kara za posiadanie narkotyków może różnić się w zależności od tego, ile tych narkotyków rzeczywiście posiadano. Przy przestępstwach narkotykowych kluczowe jest ustalenie w jaki sposób należy zakwalifikować ilość narkotyków jaką posiadał sprawca. Czy jest to znaczna ilość, czy może są to niewielkie ilości na własny użytek. Ten element ustaleń sądu, ma ogromny wpływ na późniejszą odpowiedzialność karną i wymiar kary, jaki może zostać orzeczony wobec sprawcy przestępstwa narkotykowego.

Dodatkowo istotną rolę przy wymiarze kary odgrywają warunki osobiste sprawcy – np. czy jest on uzależniony od narkotyków, czy leczy się odwykowo, jaką posiada sytuację rodzinną. 

Podsumowując prawo karne daje wiele możliwości przy przestępstwach narkotykowych, aby pomóc osobie, która posiada niewielkie ilości, w dodatku na własny użytek, lub która jest uzależniona od środków odurzających. 

Posiadanie na własny użytek – Kiedy możemy o nim mówić? 

Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii nie zawiera definicji pojęcia „posiadania narkotyków na własny użytek”. Jednak przez wiele lat, polskie prawo karne wypracowało pogląd na ten temat wskazując, że jest to sytuacja, w której sprawca: 

• posiada niewielkie ilości narkotyków (tj. 1-2 porcję narkotyków dla osoby uzależnionej),
• nie zamierza udzielić nikomu narkotyków (tj. nikomu nie chce ich sprzedać, lub nimi „poczęstować”),
• nie posiada narkotyków „porcjowanych” na tzw. działki dilerskie. 

Pomimo zaistnienia powyższych okoliczności, dla przyjęcia, że sprawca posiadał narkotyki na użytek własny, istotne są też okoliczności danej sprawy oraz same właściwości sprawcy. 

Kary za prowadzenie pojazdu pod wpływem narkotyków 

W przypadku przestępstwa kierowania pojazdu pod wpływem narkotyków, zagrożenie karą zbliżone jest do kar, jakie orzekane są za jazdę pod wpływem alkoholu. W tym przypadku, kara zależy od stężenia narkotyków w organizmie kierowcy. Stężenie podawane jest w nanogramach i wskazuje ile narkotyków sprawca posiadał w jednym mililitrze krwi (np.: 130 ng/ml). Ponadto należy ocenić, czy stężenie narkotyków odpowiada stanowi nietrzeźwości (czyli przekracza 0,5 promila we krwi), czy też jest to jedynie stan po użyciu narkotyków (od 0,10 do 0,5 promila we krwi). W przeciwieństwie do przestępstwa jazdy pod wpływem alkoholu lub w stanie po użyciu alkoholu, ustawodawca ma określił dopuszczalnych stężeń narkotyków we krwi kierowcy. Każdy z narkotyków posiada odmienną toksyczność dla organizmu, a zatem różne stężenia narkotyków we krwi będą odpowiadać nietrzeźwości lub byciu w stanie po użyciu narkotyków. Każdorazowo należy to do biegłych sądowych. 

W przypadku zakwalifikowania zdarzenia jako przestępstwa, kierujący pojazdem popełnia przestępstwo zagrożone karą grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat dwóch. Dodatkowe sąd jest zobowiązany do orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów w wymiarze od 3 do 15 lat oraz wymierzenia obowiązku zapłaty świadczenia na Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w kwocie nie mniejszej niż 5.000 złotych. 

W drugim zaś przypadku sprawca popełnia wykroczenie zagrożone karą grzywny nie mniejszą niż 2.500 złotych lub karą areszt w wymiarze do 30 dni. Dodatkowo, sąd obowiązkowo orzeknie o zakazie prowadzenia pojazdów na okres od 6 miesięcy do nawet 3 lat.

Kary za handel i rozprowadzanie narkotyków 

Handel narkotykami jest jednym z najcięższych przestępstw narkotykowych w polskim prawie karnym. Zagrożenie karą w przypadku tego czynu zabronionego jest bardzo duże, i może za to grozić odbycie wieloletniej kary w zakładzie karnym. Istotne jest, aby przy tego typu postępowaniach należycie ustalić o rozprowadzaniu jakiej ilości narkotyków mówimy. To jest jeden z głównych czynników w zakresie wymiaru kar, co szczegółowo zostało wyjaśnione powyżej. 

W pierwszej części tego wpisu wskazaliśmy już, jakie kary grożą za handel narkotykami. W tym miejscu chcielibyśmy przypomnieć, że przy przestępstwach narkotykowych jedną z bardzo istotnych rzeczy jest ustalenie czy sprawca osiągnął korzyść majątkową lub osobistą. Jest to kolejny warunek, który może wpłynąć na złagodzenie orzeczonej kary. 

Warto także wspomnieć, że w polskim systemie prawa karnego uregulowano przestępstwo wprowadzenia do obrotu oraz uczestnictwa w obrocie narkotykami. Co więc oznacza sformułowania “wprowadzenie do obrotu”? Jest to kolejny etap, występujący bezpośrednio po nielegalnym wytworzeniu, przetworzeniu lub przerobieniu środków odurzających. Polega na sprzedaży narkotyków wyprodukowanych przez producenta kolejnym osobom. Przy tej transakcji kupującym narkotyki nie jest konsument, a osobą, która kupuje większe ilości środków odurzających i chce je później odsprzedać kolejnym osobom. “Uczestnictwo w obrocie” narkotykami polega natomiast na tym, że osoba przyjmuje środki odurzające od innej osobie i przekazuje je dalszej osobie do sprzedaży konsumentowi. 

Za wprowadzenie narkotyków do obrotu oraz uczestnictwo w obrocie, art. 56 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii przewiduje karę grzywny oraz karę pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. W przypadku przyjęcia “mniejszej wagi”, przestępstwo to jest zagrożone karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności. W przypadku znacznej ilości narkotyków, ustawodawca przewidział możliwość wymierzenia przez sąd kary grzywny oraz kary pozbawienia wolności nawet do 10 lat. 

Dla każdej z osób oskarżonej o przestępstwo obrotu narkotykami istotne jest, aby prawidłowo ustalić ilość narkotyków oraz czy nie zachodzi wypadek mniejszej wagi. Jest to sytuacja, w której okoliczności przestępstwa są w większości łagodzące, umożliwiające przyjęcie, że czyn zasługuje na znacznie łagodniejsze potraktowanie. Rolą adwokata jest przedstawienie sądowi wszystkich okoliczności sprawy, które uzasadniają przyjęcie wypadku mniejszej wagi. Pozwala to na uzyskanie łagodniejszego wyroku, bez konieczności odbycia kary pozbawienia wolności. 

Pomoc Kancelarii w sprawach o narkotyki

Pomoc adwokata od spraw narkotykowych jest bardzo istotna od pierwszych chwil wszczęcia postępowania, często już na etapie samego zatrzymania. Przy zarzutach handlu narkotykami, dzięki wnioskom dowodowym składanym przez adwokata, możliwe jest prawidłowe ustalenie, czy sprawca osiągał korzyść majątkową lub osobistą z popełnionego przestępstwa, czy też nie. Ponadto wielokrotnie dzięki pomocy adwokata od prawa karnego z powodzeniem udaje się już w pierwszym etapie postępowania karnego wykazać, że ilości posiadanych narkotyków były niewielkie i służyły wyłącznie na własny użytek posiadacza. 

Warto przypomnieć, że prawo karne pozwala na umorzenie postępowania, kiedy sprawca posiadał nieznaczne ilości narkotyków, były one przeznaczone na użytek własny sprawcy oraz jeżeli orzeczenie wobec sprawcy kary byłoby niecelowe ze względu na okoliczności popełnienia czynu. Nasza kancelaria wielokrotnie uczestniczyła w tego typu postępowaniach, gdzie już na etapie postępowania przygotowawczego udało się zakończył sprawę, bez wymierzania dolegliwej kary. 

Jeżeli potrzebują Państwo pomocy w zakresie prawa karnego, zwłaszcza w zakresie przestępstw narkotykowych, zachęcamy do niezwłocznego kontaktu z Kancelarią za pośrednictwem naszego formularza kontaktowego. Bezzwłoczna pomoc Kancelarii może pozwolić na osiągnięcie korzystnego wymiaru kary lub zakończenia postępowania bez stosowania kary pozbawienia wolności.